تدلیس و حق فسخ در معاملات شرکت ها از دیدگاه مذاهب فقهی

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: پژوهشنامه مطالعات تطبیقی مذاهب فقهی، دوره: 2، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_JFIQH-2-3_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 172
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد رسول آهنگران

استاد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه تهران، پردیس فارابی، قم، ایران

محمد میرزایی

مربی گروه معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد هشتگرد، هشتگرد، ایران

مهدی نوروزی

استادیار گروه حقوق و فقه مقارن، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

چکیده

تنوع محصولات تولیدی و خدماتی شرکت ها که حاصل پیشرفت های فناوری و صنعتی بوده، در کنار انگیزه های سودجویانه و سوء نیت صاحبان شرکت ها و نیز نبود نظارت کافی بر فرآیند تولید و عرضه، زمینه را برای وقوع تدلیس در معاملات فراهم می کند که بعضا موجب ضرر و زیان مشتریان می شود. در فقه اسلامی تدلیس در معاملات دارای احکام و آثاری بوده و فقیهان اسلامی در بحث از مصادیق تدلیس با توجه به مصادیق آن، حکم به بطلان یا صحت معامله و ثبوت خیار می کنند. حق فسخ یا ثبوت خیار، امتیازی است که از طرف شارع مقدس برای جبران ضرر احتمالی ناشی از تدلیس وضع شده و به حسب اقتضا، در قالب خیاراتی مانند تدلیس، عیب، تخلف وصف و ... تعریف می شود. درباره جریان خیار فسخ در معاملات مدلسانه، مشهور فقیهان امامیه به ثبوت حق فسخ قائل بوده و برخی جریان آن را مشروط به غبن فاحش می دانند. در فقه حنفی نیز گروهی به ثبوت آن فتوا داده و دسته ای به عدم جریان خیار و لزوم پرداخت ارش حکم می کنند. فقه حنبلی غبن فاحش را ملاک ثبوت خیار قرار داده و فقه مالکی و شافعی نیز به طور مطلق، برای فریب خورده، قائل به ثبوت حق فسخ اند.

کلیدواژه ها

تدلیس, خیار فسخ, شرکت, صحت

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.