احکام و حریم حق شرب: بررسی مقایسه ای دیدگاه فقهی مذاهب اسلامی و حقوق موضوعه ایران

حق ارتفاق حقی مهم در امور معیشتی انسان است و حق شرب یکی از مصادیق حقوق ارتفاقی است. قانون گذار در قانون مدنی و فقها در کتب فقهی احکام و آثار آن را بیان کرده اند. هدف از این پژوهش واکاوی احکام حق شرب از دیدگاه فقهای مذاهب اسلامی و تعیین مقدار حریم در حق شرب با نگاهی به حقوق موضوعه ایران است. در این پژوهش پس از بررسی مفهوم «حق شرب»، احکام حق شرب، از جمله حکم نهرهای بزرگ و کوچک، آب قنات، چاه و چشمه به صورت عمومی و اختصاصی و نیز حریم حق شرب را در فقه مذاهب اسلامی بررسی می کنیم. به نظر می رسد در احکام و انواع حق شرب در بین فقهای مذاهب اسلامی، هم مشترکات و هم تضارب آرا وجود دارد. بنابراین، برای رفع خلاهای موجود در قانون مدنی و سایر قوانین مربوط در حوزه آب و شرب می توان از این نقاط افتراق و اشتراک برای اصلاح قانون استفاده کرد. همچنین، با توجه به ایجاد مصداق های نوظهور و جدید در خصوص حق شرب، فقیهان و حقوق دانان ملاک و ضابطه ای معین برای مشخص شدن انواع و احکام حق شرب خواهند داشت.

کلیدواژه ها:

حق ارتفاق ، فقهای اهل سنت ، امامیه ، حق شرب ، مذاهب اسلامی ، قانون آب