تبیین معرفت انفسی مطلوب قرآن کریم از منظر حکمت متعالیه

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: مجله الهیات تطبیقی، دوره: 11، شماره: 24
  • کد COI اختصاصی: JR_COTH-11-24_010
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 230
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مجتبی افشارپور

دکترای تخصصی فلسفه اسلامی، گروه فلسفه اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، قم، ایران

چکیده

قرآن کریم علاوه بر مطرح کردن معرفت آفاقی برای معرفت خداوند تعالی، بر معرفت انفسی خداوند نیز دعوت ویژه کرده است. برخلاف معرفت آفاقی که گونه ها و مصادیقش در آیات متعدد بیان شده است، آیاتی که به معرفت انفسی توجه داشته اند، بیشتر به اصل این مسئله پرداخته و کمتر بحث مصداقی یا گونه شناسی کرده اند. در حکمت متعالیه نیز معرفت انفسی خداوند و وصول به معرفت الله ازطریق معرفت نفس از مسائل اساسی در الهیات بالمعنی الاخص و علم النفس است؛ ازاین رو، تحلیل معرفت انفسی که مطلوب قرآن کریم است، و تبیین گونه های مدنظر آن در قرآن کریم، به منظور ارائه به سالکان مشتاق این راه و نیز تبیین انطباق حکمت متعالیه با قرآن کریم در این مسئله ضروری به نظر می رسد. در این مقاله، برای رسیدن به این هدف، با روش تحلیلی توصیفی پس از توضیح دو گونه کلی معرفت انفسی حضوری و حصولی، چهار دسته کلی آیات کتاب الهی در زمینه معرفت انفسی خداوند بررسی شده اند و نسبت هر کدام از آنها با آن دو گونه کلی سنجیده شده است. نتایج نشان دادند آیاتی از قرآن که معرفت حضوری و شهود باطنی را به منظور معرفت رب طرح کرده اند، قابل حمل بر معرفت حصولی و برهانی نفس نیز هستند.

کلیدواژه ها

معرفت انفسی حصولی, معرفت انفسی حضوری, الزام بر نفس, اشهاد بر نفس, فراموشی نفس

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.