حسن ترابی پوده - دانشجوی دکترای/ سازه های آبی دانشگاه شهید چمران اهواز
منوچهر فتحی مقدم - استادیار / گروه سازه های آبی دانشگاه شهید چمران اهواز
مهدی قمیشی - دانشیار / گروه سازه های آبی دانشگاه شهید چمران اهواز
محمود شفاعی بجستان - استاد/ گروه سازه های آبی دانشگاه شهید چمران اهواز

دانستن سرعت جبهه و شدت اختلاط جریان غلیظ در مخازن سدها و دریاها بسیار حائز اهمیت می باشد. یکی از پارامترهای بسیار موثر در تغییر هیدرولیک جریان غلیظ، تغییرات مقطع عرضی رودخانه قبل از ورود به  مخازن سدها است. لذا در مقاله حاضر تاثیر تغییرات میزان گذر جریان غلیظ و شیب بستر در میزان پخش و پراکندگی و سرعت جبهه جریان کدر و میزان اختلاط در یک مقطع واگرا توسط مدل فیزیکی و یک مدل ریاضی ۳ بعدی مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. آزمایشات در یک فلوم با طول ۶ متر ، عرض ۵/۷۲ سانتی متر و ارتفاع ۶۰ سانتی متر در شیب ها و دبی های مختلف انجام و جهت تعیین پروفیل سرعت در بدنه جریان از دستگاه لیزر داپلر دو بعدی استفاده شد. ارتفاع و سرعت جبهه جریان، سرعت بدنه جریان اصلی  و عدد ریچاردسون بصورت اعداد بی بعد تعیین و بطور جداگانه مورد بررسی قرار گرفتند. مشاهدات بیانگر افزایش سرعت بی بعد جبهه موج در مقطع واگرا می باشد.  همچنین اندازه گیریهای انجام شده نشان داد که میزان اختلاط در بدنه جریان غلیظ در مقطع واگرا نسبت به مقطع ثابت با شدت بیشتری انجام می گیرد. در بعضی از آزمایشات نیز بسته به میزان جریان ورودی غلیظ و شیب بستر در مقطع واگرا پرش هیدرولیکی مشاهده شد که این پدیده نیز بررسی و نتایج مربوطه ارائه گردید.

جریانهای چگالی, جریانهای ثقلی, عدد ریچاردسون, انتقال رسوب