صلاح الدین خضرنژاد - کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنرهای تجسمی ، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران، نویسنده مسئول
حمیده حرمتی - استادیار گروه چند رسانه ای، دانشکده چند رسانه ای ، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
فرنوش شمیلی - دانشیار گروه هنرهای تجسمی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

معنایابی، صورت فاعلی معنا و به معنای کاوش و یافتن معنا در پس فرآیند تاویلی گذار از دال به مدلول و بنابراین وابسته به روایت است. روایت نیز در کل مفهومی زبانی برای دست یابی به نظام حاکم بر متن و به ویژه شناسایی واحدهای عملکردی حاکم بر کارکردهای روایی متن (و هر اثر هنری به مثابه متن) برای تحقق معنا بوده که ابتدا ساختارگرایان با مطالعه صورت و ساختار متن پیرامون آن نظریه­پردازی نمودند. رولان بارت از جمله نخستین نظریه­پردازان ساختارگرا بود که با بنیان نهادن نظریه «رمزگان روایی» مشتمل بر پنج رمز (به ترتیب) هرمنوتیکی، معنایی، نمادین، کنشی و فرهنگی خوانش معناهای ممکن متن را روشمند ساخت. در همین راستا، هدف مقاله حاضر تعمیم روش خوانش مذکور به حوزه نقاشی و اتکا به رمزگان روایی برای معنایابی تابلوی «لوح» هانیبال الخاص(۱۳۱۹- ۱۳۸۹ ه.ش) است. الخاص از زمره نقاشان نوگرای ایرانی بوده که به طور کلی آثارش مبتنی بر روایت و به طور ویژه تابلوی «لوح» وی دارای خصیصه­هایی صوری مانند دو لته بودن، وجود نقش­مایه­های نمادین و عناصر فرهنگی است که معانی آن از رهیافت تحلیلی امکان پذیر است بنابراین می­طلبد به روش توصیفی و با توجه به منابع کتابخانه­ای به معنایابی آن پرداخت. در نتیجه، معنایابی پژوهش حاضر مضمون­های معنایی همچون جاودانگی، آرمانگرایی و تکامل و موارد مشابه قابل دست یابی است.

کلیدواژه ها: معنایابی, روایت, تابلوی لوح, هانیبال الخاص, رمزگان روایی, رولان بارت