مجید رضایی - دانشجوی کارشناسی ارشد /دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران
حسین علیزاده - استادیار /دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران
مجید احتیاط - استادیار /دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه اردکان

رودخانه حله واقع در جنوب کشور در سالهای اخیر با چالشهای متعددی در زمینه مدیریت آب و بطور خاص شوری مواجه بوده است. یکی از دلایل عمده شور شدن آب این رودخانه با حرکت از بالادست به پایین دست، شوری اولیه تحت تاثیر وجود سازندهای زمین شناختی شور و گنبدهای نمکی در سطح حوضه است. با این توجه در این تحقیق یک ابزار تحلیلی برای مدل-سازی شوری منابع آب در سطح حوضه آبریز رودخانه توسعه داده می شود و برای مدلسازی شوری اولیه در یکی از زیرحوضه های رودخانه حله بکار می رود. مدل مذکور از دو جزء بهم مرتبط بیلان آب و بیلان نمک تشکیل شده که برای بیلان آب از مدل شبیه سازی SWAT، که نسخه اصلی آن قادر به مدل سازی شوری منابع آب نیست، بهره برده و جزء بیلان نمک آن با استفاده از یک محیط برنامه نویسی خارجیتوسعه می یابد. سپس برای واسنجی مدل توسعه یافته، الگوریتم SUFI۲ مورد استفاده قرار می گیرد. بر اساس نتایج واسنجی مدل بیلان آب- نمک بر اساس مشاهدات مربوط به سالهای ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰ از کمیتهای آبدهی و شوری (TDS) رودخانه در ایستگاه هیدرومتری شکستیان واقع بر رودخانه شور به صورت مقادیر R۲ و NS به ترتیب برابر ۷۶/۰و ۷۳/۰ برای آبدهی و ۶۳/۰و ۵۶/۰ برای TDS و همچنین نتایج اعتبارسنجی مبتنی بر مشاهدات مربوط به دوره ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۳ به صورت مقادیر R۲ و NS به ترتیب برابر با ۸۱/۰ و ۷۱/۰ برای آبدهی و ۸۱/۰ و ۶۵/۰ برای TDS، عملکرد مناسب مدل بیلان آب- نمک در شبیه سازی توامان آبدهی و شوری رودخانه قابل مشاهده است.

مدل هیدرولوژیکی نیمه توزیعی, SWAT, شوری اولیه, SUFI۲