توزیع اجزای باران به تاج بارش، ساقاب و باران ربایی در درختان انار و اهمیت آن در مطالعات اکوهیدرولوژی

محاسبه ی مقادیر توزیع اجزای بارندگی در هنگام برخورد با تاج پوشش درختان به سه قسمت تاج بارش، ساقاب و باران ربایی از مباحث نوین در مطالعات اکوهیدرولوژی و منابع آب به شمار می آید. هدف از این پژوهش، محاسبه تاج بارش، ساقاب و باران ربایی درختان انار شش ساله (فاصله کاشت ۳×۵/۲ متر) رقم ملس ترش ساوه، در شهرستان ساوه با اقلیم خشک از دی ماه ۱۳۹۳ لغایت دی ماه ۱۳۹۴ بود. برای اندازه گیری مقدار باران، از ۱۰ باران سنج و برای اندازه گیری تاج بارش ۵۰ باران سنج (در یک قطعه نمونه ۵۰۰ متر مربعی) استفاده شد و متوسط ساقاب ۹ درخت به عنوان متوسط ساقاب درختان در نظر گرفته شد. در این مطالعه ۴۶ رخداد بارندگی با مقدار تجمعی ۱/۱۵۹ میلی متر اندازه گیری شد که بیشترین، کمترین و متوسط بارندگی به ترتیب ۸/۱۱، ۵/۰ و ۵/۳ میلی متر ثبت شد. در کل دوره ی پژوهش، سهم هر یک از مقادیر تاج بارش، ساقاب و باران ربایی از بارش به ترتیب ۴/۶۵، ۷/۴ و ۹/۲۹ درصد بدست آمد. در دوره-ی برگ دار (۱ اردییهشت تا ۳۰ آبان) این اعداد به ترتیب ۱/۶۲، ۹/۲ و ۰/۳۵ درصد و در دوره ی بی برگی به ترتیب ۵/۶۷، ۸/۵ و ۷/۲۶ درصد حاصل شدند. در کلیه ی سنجه های زمانی مورد بررسی، بهترین رابطه ی برازش داده شده بین مقدار باران و درصد نسبی تاج-بارش: لگاریتمی مثبت، درصد نسبی ساقاب: چندجمله ای مثبت و درصد نسبی باران ربایی: توانی منفی مشاهده شد. از آن جایی که در اقالیم خشک و نیمه خشک، اصلی ترین و اقتصادی ترین راه تامین آب مورد نیاز گیاهان، باران است، بنابراین لازم است بیش ترین بهره-وری ممکن را از آب باران داشته باشیم.

کلیدواژه ها:

اقلیم خشک ، انار ملس ترش ساوه ، دوره برگ دار ، دوری بی برگی ، ساوه