میثم منتی زاده - بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران
غلامحسین زمانی - بخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، ایران

مسائل و مشکلات آب بخاطر خشکسالی و بهره برداری بی رویه باعث مطرح شدن اهمیت مباحث حفاظت آب و رفتارهای حفاظتی کشاورزان شده است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی علی رفتار حفاظت از آب کشاورزان شهرستان خرم آباد انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی بهره برداران فعال شهرستان خرم آباد در سال ۹۶-۱۳۹۵ به تعداد ۲۲۸۱۲ نفر بود که از فن پیمایش و ابزار پرسشنامه برای جمع آوری داده ها از ۳۱۰ کشاورز در سطح این شهرستان استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط ۴ نفر از اعضاء هیئت علمی دانشگاه شیراز تائید، و برای ارزیابی پایایی آن یک مطالعه مقدماتی با تعداد ۳۰ نفر اجرا گردید. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین انجام رفتارهای حفاظتی کشاورزان در سطح منطقه موردمطالعه ۰۲/۱ در دامنه ۰ تا ۴ می باشد که حاکی از پایین بودن انجام رفتارهای حفاظت آب در بین کشاورزان منطقه بود. همچنین، نتایج تحقیق براساس تحلیل مسیر رفتار حفاظت از آب کشاورزان نشان داد که تمایل رفتاری، آگاهی از اثرات رفتارهای حفاظتی، پیروی از الگوهای روستائی، دسترسی به منابع اطلاعاتی و دانش فنی حفاظت آب بطور مستقیم؛ و متغیرهای ارزشهای اخلاقی، قضاوت اخلاقی، آگاهی از قوانین آب و درآمد کشاورزی بطور غیرمستقیم بر رفتارهای حفاظت از آب موثرند. این متغیرها در مجموع توانستند ۵۷ درصد از تغییرات در رفتار حفاظت آب کشاورزان را پیش بینی نمایند. بنابراین افزایش آگاهی از اثرات مطلوب رفتارهای حفاظتی، تقویت دانش حفاظت آب، استفاده از ظرفیت مراجع روستائی برای ترویج رفتارهای حفاظتی و نشر ارزشهای اخلاقی می تواند نقش مهمی در گسترش رفتارهای حفاظت آب بین کشاورزان داشته باشد.

رفتار حفاظت آب, منابع آب, کشاورزی