هوشنگ قمرنیا - استاد گروه مهندسی آب دانشگاه رازی
زهرا نیازی - گروه مهندسی آب ، دانشگاه رازی

پژوهش حاضر سعی در ارزیابی و پهنه بندی تبخیر و تعرق گیاه مرجع (ETo) بر اساس روش های مبنی بر انتقال جرم در اقلیم های مختلف ایران و همچنین ارائه آن در قالب نقشه های پهنه بندی به عنوان ابزاری اساسی برای مدیریت آب دارد. برای این منظور، از میانگین های دراز مدت متغیرهای اقلیمی ۱۵۰ ایستگاه سینوپتیک کشور ایران در طی دوره آماری ۱۵ ساله (۱۹۹۰ تا ۲۰۱۳) استفاده شد. تبخیر- تعرق گیاه مرجع بر مبنای اطلاعات اقلیمی هریک از ایستگاه ها و با استفاده از روش های مبنی بر انتقال جرم شامل دالتون، ترابرت ، مییر، روهور، پنمن، آلبرت، روماننکو، بروکمپ و ونر، سازمان جهانی هواشناسی و ماهرینگر، محاسبه شدند. مناسب ترین و نامناسب ترین روش های محاسباتی در هر اقلیم از بین روشهای ذکر شده، در مقایسه با معادله فائو – پنمن – مانتیث به عنوان روش مرجع، انتخاب گردیدند. بر اساس محاسبات و تجزیه و تحلیل های آماری بعمل آمده برای اقلیم های خشک روش های سازمان جهانی هواشناسی و آلبرت، نیمه خشک روش های مییر و روماننکو، مدیترانه ای روش های سازمان جهانی هواشناسی و آلبرت، نیمه مرطوب و مرطوب روش های روهور و روماننکوو بسیار مرطوب روش های بروکمپ وونر و پنمن، به ترتیب به عنوان مناسب ترین و نامناسب ترین روش ها انتخاب شدند. ضمنا نتایج لیسیمتری بدست آمده انتخاب روشهای پیشنهادی در اقلیم نیمه خشک را تایید کردند.

ایران, تبخیر و تعرق, مبنی بر انتقال جرم, لیسیمتر