بررسی زمان ماندگاری آب های زیرزمینی (آبرفتی و کارستی) محدوده پل ذهاب با توجه به تغییرات زمانی و مکانی ترکیب ایزوتوپی (δ۲H و δ۱۸O ) نزولات جوی و آب های زیرزمینی

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه تحقیقات منابع آب ایران، دوره: 15، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_IWRR-15-1_024
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 136
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حسین محمد زاده

دانشیار / دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم، مرکز تحقیقات آب های زیرزمینی و ژئوترمال (متآب)، مشهد، ایران

حمیده امیری

کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی/ دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم، مشهد، ایران.

چکیده

دامنه تغییرات میانگین مقادیر ایزوتوپی آب های جوی محدوده پل ذهاب برای δ۱۸O بین ‰ ۹/۲- و ‰ ۶/۶- و برای δ۲H بین ‰ ۴/۱۴- و ‰ ۶/۳۱- به دست آمده است. خط ایزوتوپی آب جوی به دست آمده برای پل ذهاب (δ۲H = ۶.۶*δ۱۸O + ۱۲.۱) نشان دهنده دوتریوم مازاد۱ بالا ‰) ۱/۱۲) بوده و مقادیر بالای دوتریوم مازاد آب باران در ایستگاه های هواشناسی سرپل ذهاب، قصر شیرین و کرند (بین ‰۷/۸ و ‰ ۹/۲۰) تاییدی بر تاثیر بخار آب اتمسفر با منشا مدیترانه ای باشد. ترکیب ایزوتوپی منابع آب زیرزمینی محدوده پل ذهاب نسبت به نمونه های آب باران دارای دامنه تغییرات کمتری بوده و مقادیر میانگین ترکیب ایزوتوپی منابع آب زیرزمینی (آبرفتی و کارستی) برای δ۱۸O در گستره بین ‰ ۳/۵- و ‰ ۸/۶- و برای δ۲H در محدوده بین ‰ ۲/۲۹- و ‰ ۶/۳۶- قرار می گیرد. به طور کلی ترکیب ایزوتوپی (δ۲H وδ۱۸O) آب های کارستی در محدوده پل ذهاب تغییرات فصلی اندکی دارد و نشان دهنده وجود زمان کافی برای اختلاط آب های نفوذی با آب های بخش اشباع و زمان ماندگاری بالای آب در سازند می باشد. کمترین تغییرات فصلی ترکیب ایزوتوپی در بزرگترین چشمه های کارستی منطقه از جمله سرآبگرم، سرآب قلعه شاهین، چشمه ریجاب و سراب قره بلاغ دیده می شود. به همین سبب آب این چشمه ها دارای بیشترین زماندگاری در سازند بوده و در نتیجه سن نسبی آب چشمه بیشتر است. پیرامون سرآب کارستی ماراب، توسعه مجاری کارستی بیشتر و سرعت حرکت آب بیشتر و در نتیجه زمان ماندگاری و سن نسبی آب کمتر می باشد.

کلیدواژه ها

اکسیژن۱۸, دوتریوم, خط آب جوی, چشمه های کارست, زمان ماندگاری

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.