واکاوی معیارهای خرید و انتقال آب از رودخانه فرامرزی مرغاب بین دو کشور افغانستان و ترکمنستان به ایران

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه تحقیقات منابع آب ایران، دوره: 15، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_IWRR-15-2_016
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 203
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمدرضا شهبازبگیان

استادیار/ گروه جغرافیا و برنامه ریزی آمایش سرزمین دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.

چکیده

در بین انواع طرح­های انتقال آب بین حوضه­ای، انتقال آب از رودخانه­های فرامرزی مشترک بین کشورها به دلیل ورود به یک فضای اقتدارگریز، دارای پیچیدگی­های بیشتری می­باشد. با توجه به زمزمه اجرای چنین طرح­هایی به عنوان یکی از گزینه­های روی میز برای کاهش آسیب­پذیری به کاهش منابع آب در کشور، اهمیت واکاوی معیارهای تصمیم­گیری برای اینگونه طرحها دوچندان می­شود. در این راستا تحقیق پیش­رو با در نظر گرفتن طرح انتقال آب از رودخانه فرامرزی مرغاب مشترک بین دو کشور افغانستان و ترکمنستان برای انتقال به ایران، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و مطالعه اسناد و مدارک و تجربیات موجود به واکاوی طرح مزبور از ابعاد مختلف می­پردازد. لذا معیارهای حقوقی و عملیاتی خرید آب شامل آب قابل مذاکره۱ و نحوه محاسبه آن، معیار تداخل معاهدات، مدت زمان خرید و فروش آب، نفر سوم۲، ریسک­های محیطی، جبران خسارات خرید و فروش آب و ملاحظات اجرایی انتقال آب شامل ساخت و ساز در کشور مبدا، تعهدات زیست محیطی انتقال آب و قراردادهای اجرایی انتقال آب در طرح مزبور مورد مطالعه قرار گرفته است. در پایان، نقشه راه معیارهای مورد نیاز برای انجام مطالعات خرید و انتقال آب از رودخانه فرامرزی مرغاب به ایران ترسیم گشته و از سه منظر و سناریو همکاری، شامل سناریو همکاری ایران با افغانستان، سناریو همکاری ایران با ترکمنستان و سناریو همکاری ایران با هر دو کشور افغانستان و ترکمنستان بلحاظ مزایا و معایب هریک مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بدین ترتیب ابعاد اصلی طرح خرید و انتقال آب از خارج از کشور با واکاوی معیارهای مربوطه برای کمک به فرآیند تصمیم­گیری برای افراد ذی­مدخل روشن­تر می­شود.

کلیدواژه ها

رودخانه فرامرزی مرغاب, انتقال آب, ایران, افغانستان, ترکمنستان

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.