مدیریت آب های زیرزمینی دشت اردبیل با استفاده از مدل سازی عامل بنیان

تعاملات اجتماعی-هیدرولوژیکی یکی از الزامات مهم برای مدیریت منابع آب در مناطق تحت تنش آبی است. آبخوان اردبیل یکی از آبخوان های ممنوعه تحت فعالیت های شدید رو به رشد است. سطح آب زیرزمینی در این آبخوان به طور چشمگیری کاهش یافته است و این منطقه را به سوی یک فاجعه ی محیط زیستی هدایت می کند. در این مطالعه، یک مدل شبیه سازی-بهینه سازی برای حل مشکل آب زیرزمینی اردبیل توسعه داده شده است که تغییرات تراز آب زیرزمینی را شبیه سازی و مقادیر بهینه برای استخراج آب را تعیین می کند. این مدل ها به وسیله ی یک روش جدید توسعه داده شده در MATLAB به هم متصل شده اند که امکان دسترسی به بسته های مختلفMODFLOW را فراهم کرده و برای اجرای مکرر مدل ها حافظه کمتری را اشغال می کند. مدل شبیه سازی-بهینه سازی به منظور شبیه سازی رفتار و تعامل ذینفعان به یک مدل عامل بنیان متصل شده است. به همین منظور ابتدا ذینفعان کلیدی و مطلوبیت هر یک از آن ها تعیین شده است. سپس الگوریتم بهینه سازی ازدحام ذرات به منظور برآورد مقادیر برداشت آب، استفاده و در مرحله بعد با استفاده از روش برنامه ریزی سازشی بهترین گزینه از میان مجموعه جواب ها با لحاظ دید کارشناسی انتخاب شده است. در نهایت، مدل عامل بنیان با در نظر گرفتن تنش های اجتماعی و قوانین مدیریتی (تشویقی و جریمه ای) مقادیر برداشت نهایی را فراهم کرده است. نتایج نشان می دهد که تقاضای آب زیرزمینی در مقایسه با مقدار اولیه به میزان ۲۲ درصد کاهش یافته است. این میزان کاهش تقاضا باعث افزایش ۹۰ سانتی متری سطح آب زیرزمینی به طور متوسط برای کل دشت شده است.

کلیدواژه ها:

مدل عامل بنیان ، مدلسازی آب زیرزمینی ، مدل بهینه سازی ، برنامه ریزی سازشی ، آبخوان دشت اردبیل