مریم ساسانی - دانش آموخته کارشناس/ ارشد مهندسی آب و سازه های هیدرولیکی، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران.
سید سجاد مهدی زاده محلی - استادیار/ گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران

بهره برداری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی سبب پیشروی آب شور دریاها به سمت آبخوان های ساحلی می شود. پژوهش حاضر به بررسی اثر تغییر شیب بستر آبخوان بر مشخصات گوه شوری شامل (۱) ضخامت ناحیه انتقالی، (۲) موقعیت پنجه شوری و (۳) حجم آب شور آبخوان می پردازد. بدین منظور از کد عددی SEAWAT استفاده شده و با تعریف سناریوهای مختلفی با تغییر در اندازه و جهت شیب طولی بستر، رفتار گوه شوری در یک آبخوان تحت فشار و بزرگ مقیاس ساحلی مشخص شده است. در این سناریوها به منظور آنالیز حساسیت، نوع ورود جریان از مرز خشکی و ضخامت آبخوان نیز متفاوت لحاظ شده است. بررسی ها نشان می دهد که با شرایط دبی ثابت در مرز خشکی، پیشروی شوری به سمت آبخوان و ضخامت ناحیه انتقالی در بستر با تغییر شیب از مثبت (شیب طولی به سمت دریا) به منفی (شیب طولی به سمت خشکی) افزایش یافته که افزایش حجم آب شور را در پی داشته است. از اینرو مسطح در نظر گرفتن بستر مقدار پنجه شوری، ضخامت ناحیه انتقالی در بستر و حجم آب شور را کمتر از سناریوهای مشابه با شیب منفی و بیشتر از سناریوهای مشابه با شیب مثبت پیش بینی می کند. نوع شرط مرزی ورودی جریان آب شیرین نیز بر نتایج تاثیرگذار است، به طوریکه با تغییر مرز خشکی از دبی ثابت به هد ثابت، مشخصات گوه شوری تغییرات کمتری داشته است. تغییر در شیب بستر سبب اثرگذاری در عامل ثقل (بار پتانسیل) در روابط حاکم خواهد شد و به همراه بار فشار نقش اساسی در این رخداد ایفا میکنند.

پیشروی شوری, آبخوان تحت فشار ساحلی, مدل SEAWAT, پنجه شوری, ضخامت ناحیه انتقالی