عبدالرسول کشفی - دانشیار دانشگاه تهران

برهان تجربه ی دینی از براهین مهم اثبات وجود خداوند است. ریچارد سوینبرن، فیلسوف و متاله معاصر، و به تبع او برخی فیلسوفان دیگر، حجیت معرفت­شناختی تجربه ی دینی را مبتنی بر دو اصل می­دانند: اصل گواهی و اصل ساده باوری. از این دو، اصل ساده باوری محل مناقشه­ی برخی معرفت شناسان از جمله «ویلیام رو» است. ویلیام رو معتقد است که در ادراک حسی، به دلیل وجود روش های بازرسی، تجارب مطابق با واقع از غیر آن (وهمی و خطایی)، تشخیص پذیر است. از این رو، اصل ساده­باوری را می توان در این نوع ادراک به کار گرفت، در صورتی ­که در تجربه ی دینی، به دلیل فقدان روش های بازرسی، امکان تشخیص تجارب واقعی از غیر آن نیست، بنابراین نمی توان از این اصل در تجربه ی دینی بهره برد. ناتوانی در به کارگیری این اصل در تجربه ی دینی، به منزله ی مخدوش بودن برهان تجربه ی دینی از منظر ویلیام رو است. در این مقاله، ضمن ارائه ی صورت بندی­ای از اصل ساده باوری، برهان تجربه ی دینی و نقد ویلیام رو، نشان می­دهیم که در تجربه ی دینی نیز مانند ادراک حسی، روش های بازرسی وجود دارد و از این رو می­توان اصل ساده باوری را در تجربه ی دینی نیز به کار گرفت و بدین ترتیب، برهان تجربه ی دینی، برهانی دفاع کردنی برای اثبات وجود خداوند است.

تجربه ی دینی, اصل ساده باوری, اصل گواهی, روش های بازرسی, ریچارد سوینبرن, ویلیام رو