مسائل، راهبردها، و راهکارهای علم و فناوری در استفاده بهینه از منابع آب در مقیاس مزرعه

افزایش بهره وری آب در مزرعه نیازمند داشتن برنامه علم و فناوری در حوزه تحقیقات آب کشاورزی است. لذا هدف اصلی از این پژوهش شناسایی و تعیین اولویت های علم و فناوری و انتخاب گزینه های راهبردی علم و فناوری مدیریت آب در مقیاس مزرعه می باشد. پژوهش با برگزاری جلسات هم اندیشی و استفاده از نظرات متخصصین؛ صاحب نظران؛ منابع علمی؛ و همچنین با بهره گیری از شیوه های برنامه ریزی استراتژیک و تحلیل سوآت انجام گردید. تعداد شش راهبرد اصلی مدیریت آب در مزرعه شناسایی شدند که به ترتیب اولویت عبارتنداز:۱- افزایش بهره وری آب در مزرعه، ۲- ارتقاء دانش، مهارت و مشارکت ذیربطان در فناوری های آب ۳- توسعه فناوری های زیر ساختی مصرف بهینه آب در مزرعه، ۴- بهینه سازی الگوی کشت و بهینه سازی مصرف آب کشاورزی، ۵- توسعه فناوری های استفاده از آبهای نامتعارف، ۶- ارتقاء بهره وری آب سبز در کشاورزی دیم. راهکارها (اقدامات) مورد نیاز برای عملیاتی نمودن راهبردهای مذکور شناسایی و برای هر راهبرد به تفکیک اولویت بندی شده و شبکه علیت بین آنها ترسیم گردید. با استفاده از روش تحلیل سوآت تجزیه و تحلیل های لازم بر روی نقاط ضعف–قوت و فرصت-تهدید مدیریت آب مزرعه شناسایی شده به عمل آمد. بر اساس نتایج برای مدیریت آب مزرعه از جنبه های علم و فناوری باید راهبرد کلی تهاجم–رشد (SO) را انتخاب نمود. بر اساس این راهبرد اصلی تعداد ۶ گزینه با اولویت بالا برای برنامه علم و فناوری مدیریت استفاده بهینه و پایدار از منابع آب درمقیاس مزرعه شناسایی و انتخاب گردید.

کلیدواژه ها:

بهره وری آب ، علم و فناوری ، مزرعه ، کشاورزی ، سوآت