رضا نیرومند - دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد
الهام محمدزاده - دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد

عصمت پیامبر اکرم(ص) بارها در قرآن کریم مورد تصریح و تاکید قرار گرفته است. با این حال، برخی آیات ایشان را مورد عتاب و توبیخ قرار داده اند. پر واضح است که این دو سلسله آیات عصمت و عتاب به پیامبر ناسازگار می نماید. در باب محدوده ی عصمت آن حضرت متکلمان، حکیمان و عارفان اسلامی نظرات متفاوتی ارائه کرده اند. ملاصدرا، به منزله ی حکیمی متاله، با تطبیق نظریه ی انسان کامل بر پیامبراکرم(ص)، گستره ی عصمت ایشان را فراتر از تلقی متکلمان لحاظ کرده است. او با محور قرار دادن ذومراتب بودن فهم قرآن و با روی کردی تاویلی به آیات، عصمت نبی را با آیات عتاب به گونه ای متفاوت جمع نموده است. ملاصدرا خطاب آیات یادشده را، که در ظاهر به پیامبر اکرم(ص) می باشد، عتابی لطیف دانسته، به ترک اولی تفسیر می نماید. از نظر او، فلسفه ی آیات عتاب وصول حضرت ختمی مرتبت به مقام عبودیت تام و تربیت امت است.

: ۱- عصمت پیامبر اکرم (ص), ۲- آیات عتاب, ۳- انسان کامل, ۴- ترک اولی, ۵- ملاصدرا