پوریا محیط اصفهانی - دانشکده منابع طبیعی- دانشگاه صنعتی اصفهان
رضا مدرس - دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران

برآورد دبی طراحی به وسیله فرآیند تحلیل فراوانی با پیش‎شرط کلیدی ایستایی داده ها انجام می گیرد. امروزه عواملی مانند تغییر کاربری، مدیریت نامناسب و تغییر اقلیم منجر شده است که ماهیت ایستایی حداکثر دبی لحظه ای سیلاب ها تحت تاثیر قرار گیرد. بنابراین چنانچه داده ها دچار عدم ایستایی شوند برآوردهای حاصل از تحلیل فراوانی با فرض ایستایی غیرقابل اطمینان و دارای خطای زیادی خواهد بود و خسارات و تلفات بسیار شدیدی را ممکن است حادث شوند. از اینرو در پژوهش حاضر برای تحلیل فراوانی ناایستای سیل ضمن معرفی روش های آماری و چشمی برای ارزیابی شرایط ایستایی داده ها، استفاده از مدل های تعمیم‎یافته جمعی برای پارامترهای موقعیت، مقیاس و شکل (GAMLSS) به منظور تحلیل فراوانی داده های ناایستا و برآورد چندک های طراحی در شرایط ناایستایی تشریح می شود. بدین منظور شش ایستگاه هیدرومتری از استان های مختلف شمال کشور انتخاب شدند. پس از آن فرآیند تحلیل فراوانی با و بدون درنظر گرفتن پیش‎فرض ایستایی برای هر ایستگاه انجام شد. نتایج نشان داد که در مدل های دارای روند برای پارامترها، هر دو پارامتر موقعیت و مقیاس دچار ناایستایی به فرم خطی و حتی درجه دو شده‎اند. از سوی دیگر نتایج نشان داد که دبی طراحی برآورد شده در شرایط ناایستایی با روند افزایشی تا سه برابر بیشتر از دبی طراحی برآورد شده با پیش‎فرض ایستایی در ایستگاه نوده خرمالو می باشد. همچنین نتایج نشان داد که در ایستگاه هایی که روند ناایستایی افزایشی وجود دارد دوره بازگشت سیلاب های بزرگ رو به کاهش است و برای دوره بازگشت های یکسان مقادیر چندک های سیل رو به افزایش است.

تحلیل فراوانی نا ایستا, سیل, روند, GAMLSS, ریسک سیل