اثر سامانه های بندالی بر خشکسالی های ایران (مطالعه موردی: آذر و دی ۱۳۹۳)
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه تحقیقات منابع آب ایران، دوره: 17، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_IWRR-17-4_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 285
نویسندگان
دانشیار هیدرواقلیم گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه اصفهان.
دکتری آب و وهواشناسی، گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه اصفهان.
دکتری آب و هواشناسی، گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه اصفهان.
چکیده
خشکسالی ها مهم ترین چالش در تامین منابع آب ایران هستند. در این پژوهش به منظور شناخت مکانیسم همدید رخداد خشکسالی های اقلیمی ایران از داده های روزانه و ماهانه بارش ایستگاه های هواشناسی مراکز استان ها (نمونه) و داده های واکاویی شده NCAR دوره زمانی ۲۰۱۵-۱۹۶۰ استفاده گردید. در ابتدا با روش تفاضل از میانگین و نسبت ها دوره های خشک ایستگاه ها شناسایی شدند. همچنین برای تعیین سامانه های بندالی از نمایه تیبالدی- مولتنی و برای شناسایی سامانه های بندالی، فیلترهای سه گانه کمی، حدی و تداوم استفاده شد. کاهش بارش یا عدم ریزش آن در دوره های زمانی ۲۰ روزه و بیشتر فصل سرد منجر به ایجاد خشکسالی های شدید و بسیار شدید در ایران می شود. بررسی همدید در نمونه مطالعاتی نشان داد منطقه اقیانوس اطلس- اروپا (به عنوان منطقه ی موثر بر عملگرهای همدید موثر بر بارش ایران ) و اقیانوس آرام بیشترین فراوانی سامانه بندالی را دارند. با استقرار سامانه های بندالی در فصل سرد سال ضخامت جو (۵۰۰-۱۰۰۰ هکتوپاسکال) ۱۰ تا ۳۰ ژئوپتانسیل متر افزایش یافته و بادهای شرقی بجای بادهای غربی بر جو ایران استیلا دارند. این تغییر جهت بادهای منجر به عدم ورود سامانه های مانند امواج کوتاه، رودباد قطبی و جبهه قطبی به محدوده همدید ایران است. بنابراین با شکل گیری سامانه های بندالی و شرایط همدید ناشی از آنها خشکسالی در سال آبی پیش رو قطعی شده و می توان با تمهیدات لازم مبتنی بر مدیریت ریسک و آینده نگری از خسارات ناشی از خشکسالی کاست.کلیدواژه ها
پدیده بندالی, نمایه تیبالدی و مولتنی, خشکسالی, نمایه وزش مداری, ایراناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.