سارا کلوندی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا
خلیل زابلی - استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا
مصطفی ملکی - استادیار گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا

این پژوهش به ­منظور بررسی اثر فرآوری (جداسازی خاک و افزودن ملاس) بر ترکیب ­شیمیایی، قابلیت هضم و کینتیک تخمیر شکمبه­ای سیلاژ کمپوست باقیمانده از قارچ دکمه­ای (SMCS) در گوسفند مهربان انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل ۱) SMCS به ­همراه ۵/۷ درصد ملاس، ۲) SMCS به ­همراه ۱۵ درصد ملاس، ۳) SMCS خاک­زدایی شده به­ همراه ۵/۷ درصد ملاس و ۴) SMCS خاک­زدایی شده به­ همراه ۱۵ درصد ملاس بودند که به­ روش فاکتوریل ۲×۲ در قالب طرح کاملا تصادفی بررسی شدند. ترکیب شیمیایی و فراسنجه­های تخمیر همه تیمارها بعد از ۶۰ روز تعیین شد. سپس قابلیت هضم درون­تنی مواد مغذی و کینتیک تخمیر شکمبه­ای سیلاژها به ­روش آزمون تولید گاز بررسی شد. نتایج نشان داد حذف خاک از SMCS، سبب کاهش درصد پروتئین خام (از ۶۵/۷ به ۵۳/۶ درصد) و خاکستر خام (از ۴۶/۴۶ به ۴۰/۳۶ درصد) در سیلاژها شد (۰۵/۰P<). علاوه ­بر این، حذف خاک سبب افزایش قابلیت هضم ماده آلی (از ۳۲/۴۵ به ۰۰/۴۹ درصد) و افزودن ملاس نیز سبب افزایش قابلیت هضم NDF (از ۳۱/۲۷ به ۲۳/۳۲ درصد) و ADF (از ۹۵/۲۱ به ۰۵/۲۵ درصد) سیلاژها شد (۰۵/۰P<). جداسازی خاک و افزودن ملاس، سبب افزایش پتانسیل تولید گاز (A) (به ترتیب از ۷۳/۳۴ به ۱۸/۳۸ میلی­لیتر و از ۷۰/۳۴ به ۲۰/۳۸ میلی­لیتر) در سیلاژها شد (۰۵/۰P<). همچنین افزودن ملاس، تجزیه­پذیری ماده خشک سیلاژها را (از ۲۲/۷۹ به ۰۷/۸۴ درصد) افزایش داد (۰۵/۰P<). به­طور کلی، جداسازی خاک از کمپوست، سبب کاهش درصد خاکستر و پروتئین خام و افزایش قابلیت هضم ماده آلی و پتانسیل تولید گاز در سیلاژ آن شد.

ارزش غذایی, افزودنی, آزمون تولید گاز, سیلاژ کمپوست قارچ, گوسفند مهربان