فهیمه الفتی - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری مناطق خشک، دانشگاه یزد، دانشکده مناب
اصغر مصلح آرانی - استادیار دانشگاه یزد، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی – پژوهشکده من
حمید رضا عظیم زاده - استادیار دانشگاه یزد، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی – پژوهشکده من
علی محمد طهماسبی بیرگانی - کارشناس ارشد سازمان جنگل­ها، مراتع و آبخیزداری، دانشجوی دکتری بیابان

تراکم یا فشردگی خاک از جمله عوامل اصلی تخریب خاک و اراضی است. فشردگی زیاد خاک برای رشد گیاه مضر و استمرار آن سبب کاهش کیفیت خاک و اراضی جنگلی، مرتعی و زراعی می شود،. سئوال اصلی این است که فشردگی تا چه حد مجاز است و چگونه می توان آن را اندازه گیری نمود. در بررسی حاضر با معرفی درجه فشردگی خاک به بررسی و مقایسه تاثیر چرا بر کیفیت خاک در دو منطقه تحت چرا و قرق طولانی مدت پرداخته شد. این بررسی کمک می کند تا بتوان معیار مناسبی برای تاثیر چرا بر عرصه مراتع در مدل های بیابانزایی از نظر شدت چرا و فشردگی خاک معرفی نمود. مطالعه حاضر در محدوده پناهگاه حیات وحش باغ شادی هرات انجام شد. مطالعه در دو بخش قرق و تحت چرا انجام شد. پس از حفر پروفیل از لایه سطحی نمونه برداری و به آزمایشگاه انتقال یافت. وزن مخصوص ظاهری به روش پارافین تعیین شد. با اندازه گیری درصد اجزاء رس و سیلت در نمونه ها و با استفاده از توابع انتقالی (1998) Nahantombo حداکثر و حداقل وزن مخصوص ظاهری تعیین و سپس درجه فشردگی محاسبه گردید. نتایج نشان داد خاک های محدوده قوق دارای درجه فشردگی کم است در حالی که دامنه درجه فشردگی در اراضی تحت چرا در دامنه متوسط تا زیاد متغیر می باشد. مقایسه مقادیر حاصل در دو منطقه با آزمون غیر پارامتری من-ویتنی نشان داد اختلاف معنی دار در سطح 5 درصد از نظر درجه فشردگی وجود دارد. با توجه به نتایج حاصل معیار درجه فشردگی فابلیت تفکیک تاثیر چرا بر کیفیت خاک را دارد و می توان از آن در مدل های برآورد بیابانزایی بهره برد.

تراکم خاک، چرای دام، درجه فشردگی، بیابانزایی