موسی مجیدی - دکترای کتابداری و اطلاع رسانی و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، دانشکده علوم انسانی، گروه کتابداری و اطلاع رسانی

در این پژوهش بر اساس آخرین آمار رسمی سالانه وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی ۸۶-۱۳۸۵، مسایل مربوط به کتاب و کتابخانه وکتابدار آموزشگاه­های کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بر پایه یافته پژوهش در سال تحصیلی  ۸۶-۱۳۸۵، ۱۵ میلیون دانش­آموز و یک میلیون معلم و کارمند، به تعلیم و تربیت اشتغال داشته­اند. در کل کشور ۱۴۵۲۴۱ آموزشگاه موجود بوده که فقط در ۲۲۱۱۸ آموزشگاه کتابخانه وجود داشته است. در نتیجه در ۱۲۳۱۲۳ باب آموزشگاه هیچ نوع کتابخانه­ای موجود نبوده است. از این آمار سهم شهرها ۵۰۹۴۲ باب آموزشگاه و سهم روستاها ۷۲۱۸۱ باب آموزشگاه بوده است. به عبارت دیگر ۶/۷۵ درصد آموزشگاه­ها در شهرها و ۷/۹۲ درصد آموزشگاه­ها در روستاها، فاقد هر نوع کتابخانه­ای بوده­اند. در مجموع کتابخانه­های آموزشگاهی ۵۰۳۵ نفر مرد و زن به عنوان کتابدار مشغول بوده­اند که ۴۶۵۰ نفر (۳۵/۹۲ درصد) آن­ها در شهرها و ۳۸۵ نفر (۶۵/۷ درصد) در روستاها شاغل بوده­اند. کمبود کتابخانه و کتاب و کتابدار در روستاها محسوس­تر و بیشتر است. از ۵/۴۶ میلیون جلد کتاب موجود در کتابخانه­ها چهارپنجم آن­ها در کتابخانه­های آموزشگاهی شهرها و یک­پنجم آن­ها در کتابخانه­های آموزشگاهی روستاها جای گرفته­اند. آمار آموزش و پرورش از کیفیت و نوع کتاب­ها هیچ نوع اطلاعی به دست نمی­دهد. ولی پیشینه یافته­ها نشان می­دهد که با گردآوری مجموعه­های غیر همگن، یکسویه و سلیقه­ای در آموزشگاه­ها، خواسته­ها و نیازها و علاقه­های واقعی دانش­آموزان، نادیده گرفته شده است. نتیجه حاصل از این بررسی نشان می­دهد که کتابخانه­های آموزشگاهی ایران، به طور کلی در وضعیت­های نامطلوبی به سر می­برند.

کتابخانه­های آموزشگاهی, آموزش و پرورش, داده­های آماری, وزارت آموزش و پرورش