سید امین موسوی نژاد - Department of Microbiology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
ناصر هرزندی - Department of Microbiology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
اعظم مرجانی - Department of Chemistry, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak, Iran
پروانه جعفری - Department of Microbiology, Faculty of Basic Sciences, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak, Iran

اهداف: زخم پوش های نوین به شکل های فوم، فیلم، هیدروکلوئید و هیدروژل ساخته و مورد استفاده قرار می گیرند. هدف از این تحقیق مقایسه اثربخشی کیتوزان به شکل فیلم و هیدروژل بر زخم ناشی از سوختگی در مدل حیوانی بود. مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع مداخله ای تجربی در مدل حیوانی بود که در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در زمستان ۱۴۰۰ انجام شد. پانسمان به دو شکل فیلم و هیدروژل بر پایه کیتوزان تهیه شد. ۳۶ رات به سه گروه کنترل منفی، هیدروژل و فیلم تقسیم شدند. پس از ایجاد زخم در روزهای ۳، ۷، ۱۴ و ۲۱ ترمیم با روش های بافت شناسی و مولکولی بررسی شدند. نتایج با کمک نرم افزار SPSS ۲۱ و به کمک آزمون های ناپارامتری تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: ۳۶ رات نر نژاد ویستار با وزن ۲۰۰ تا ۲۵۰ گرم مورد آزمایش قرار گرفت و نتایج نشان داد درصد ترمیم زخم تا روز سوم در گروه ها یکسان و در روزهای ۷ و ۱۴ به ترتیب در گروه فیلم ۳/۱۶±۵۶/۵۵ و ۴/۰۴±۷۶/۶۶ درصد و در گروه هیدروژل ۲/۵۱±۶۰/۶۶ و ۲/۰۸±۸۸/۳۳ درصد بود که در مقایسه با گروه کنترل منفی (۲/۸۱±۲۰/۵۵ و ۵/۸۵±۵۰/۳۳ درصد) اختلاف معنی داری (۰/۰۰۲=p-value) را نشان داد. در بررسی بافت شناسی، ۱۰۰% گروه فیلم و ۶۶/۷% گروه هیدروژل در روز چهاردهم دارای اپیتلیال متوسط و کامل بودند؛ روند ترمیم با بررسی ماتریس کلاژنی و رگزایی نیز مبین تاثیر بهتر کیتوزان در هر دو شکل مداخله بود. در بررسی سلول های التهابی، کنترل بهتر التهاب در گروه فیلم در مقایسه با سایر گروه ها مشهود بود. در بررسی مولکولی، افزایش بیان ژن IL-۸ به عنوان فاکتور دخیل در ایجاد التهاب، در دو گروه فیلم و هیدروژل تا روز سوم و کاهش بیان آن در سایر روزها مشاهده شد؛ در بررسی بیان ژن IL-۱۰ که عامل مهارکننده التهاب است بین دو شکل فیلم و هیدروژل اختلاف معنی داری مشاهده نشد (۰/۰۷p-value=) اگرچه با کنترل منفی اختلاف معنی داری داشتند. نتیجه گیری: باتوجه به سهولت در بکارگیری و نگهداری شکل فیلم و کنترل بهتر التهاب، به نظر می رسد شکل فیلم بر هیدروژل ارجحیت داشته باشد.

Burn, Hydrogel, Chitosan, Rat, سوختگی, هیدروژل, کیتوزان, رات