مدل مفهومی اضطراب مرگ براساس متون دینی

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: دوفصلنامه مطالعات اسلام و روان شناسی، دوره: 16، شماره: 31
  • کد COI اختصاصی: JR_SIP-16-31_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 419
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فاطمه غنوی

دانشجوی دکتری پژوهشگاه حوزه ودانشگاه

محمدصادق شجاعی

هیات علمی پژوهشگاه بین المللی المصطفی و عضو گروه روان شناسی پژوهشگاه حوزه ودانشگاه

چکیده

این پژوهش با هدف ارائه مدل مفهومی اضطراب مرگ براساس متون دینی و بررسی میزان روایی آن انجام شده است؛ بدین‎منظور نخست با دو راهبرد «جستجوی واژگانی» و«متن‎خوانی باز» و دستیابی به هفده واژه مرتبط، ۳۴۳ گزاره دینی با استفاده از نمونه‎گیری هدفمند براساس اصل اشباع در منابع اسلامی جمع‎آوری شد و با به کارگیری روش تحلیل کیفی محتوای متون دینی (شجاعی، ۱۳۹۹الف) مورد بررسی قرار گرفت. یافته‎های حاصل از پژوهش ده نشانه شامل ناراحتی و غم، گریه و فریاد، فرار از مرگ، نفرت از مرگ، بی‎قراری دائمی، زیاد فکر مرگ بودن، خواب‎های آشفته با محتوای مرگ، عدم پذیرش مرگ، احساس شرم، حسرت از دست دادن دنیا را برای اضطراب مرگ نشان داد؛ افزون بر آن، چهارده شرط علی و پنج پیامد نیز برای آن شناسایی شد. برای حصول اطمینان از مطابقت یافته‎ها با محتوای متون دینی و همچنین کاربرد آن در حوزه روان‎شناسی، اعتبار آن براساس نظر متخصصان (دوازده کارشناس) با محاسبه شاخص روایی محتوا (CVI) و نسبت روایی محتوا (CVR) مورد بررسی قرار گرفت و سرانجام مدل مفهومی اضطراب مرگ در قالب یک طرحواره کلی ترسیم شد. یافته‎های این پژوهش، بستر مناسبی را برای تدوین پرسشنامه سازه اضطراب مرگ و طراحی مداخله درمانی و بسته آموزشی آن فراهم کرده است.

کلیدواژه ها

اضطراب مرگ, مدل مفهومی, روان‎شناسی اسلامی, ترس از مرگ

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.