عبدالله زکی - دانش پژوه دکتری دانش اجتماعی مسلمین، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی

به رغم اهمیت دین به عنوان یکی از نهادهای بنیادین اجتماعی و فرهنگ به مثابه جامع ترین نظام معنایی هدایت گر اندیشه ها و کنش های بشری، هنوز نقش دین در فرهنگ به طور واضح صورت بندی نشده است. هدف این نوشتار که با روش توصیفی- تحلیلی سامان یافته، نسبت سنجی میان دین و فرهنگ بر اساس سه گانه تعریف، خاستگاه و قلمرو است. یافته های تحقیق نشان می دهد که در خصوص مقولات یاد شده، سه رهیافت وجود دارد. رهیافت نخست فرهنگ را منشا دین در نظر می گیرد و رهیافت دوم معتقد به تعامل دین و فرهنگ است؛ اما بر اساس رهیافت سوم، فرهنگ دارای لایه های بیرونی و درونی/ ذاتی است و لایه های درونی آن، برگرفته از دین است و منشا الهی دارد. بنابراین بر اساس رهیافت سوم، دین منشا فرهنگ بوده و لایه های عمیق و درونی آن را شکل می دهد.

دین, فرهنگ, دین داری, قلمرو دین, قلمرو فرهنگ