شیما چمبریانی - کارشناس ارشد مدیریت دولتی، گرایش بودجه و مالیه عمومی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نیشابور، نیشابور، ایران

گسترش روز افزون فضای مجازی فرصت ها و چالش هایی را در جامعه و خانواده ها فراهم ساخته است که اهمیت بحث پیرامون آن را ضرورت می بخشد. در بسیاری از ارزیابی هایی که از چالش ها و فرصت های فضای مجازی انجام گرفته مباحث حوزه چالش ها حول دو محور مطرح بوده است. یکی چالش های کارکردی فضای مجازی در خانواده ها و دیگری نحوه مدیریت و کنترل فضای مجازی در خانواده ها که محور دوم باعث شده تا کفه ترازوی چالش های فضای مجازی برای کشورهای درحال توسعه و از جمله جامعه ایران سنگین تر باشد. در خصوص تدابیر پیشگیرانه وضعی از جرم، پژوهش هایی انجام شده است و تقسیم بندی های گوناگونی از آن به عمل آمده است. نقاط قوت و ضعف هر یک از آن ها از جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، روان شناختی و حقوقی بالااخص پایه موازین حقوق بشری بررسی و تحلیل شده است. با توجه به تازه مطرح شدن «طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» پژوهشی ابعاد حقوقی من جمله تدابیر پیشگیری وضعی در این طرح را مورد بررسی قرار نداده است. پژوهش حاضر برای نخستین بار تدابیر پیشگیری وضعی در این طرح را مورد بررسی و وا کاوی قرار داد و به این نتیجه دست یافت که تداییر پیشگیری وضعی به کار رفته در این طرح عبارتند از: نظارت و خارج کردن آماج جرم از دسترسی برای جلوگیری از جرم؛ نهان کردن آماج جرم، وضع قواعد، منحرف کردن بزهکاران، کاهش تحریک هیجانی. که برخی از این تدابیر با چالش های مواجه است. از آن جمله می توان به تعدد نهاد نظارتی اشاره نمود. با این توضیح که علی رغم اینکه در این طرح نهاد نظارتی مشخص شده است و این موضوع از نقض یکی از مهم ترین مصادیق حقوق بشری (نقض حریم خصوصی) جلوگیری به عمل می آورد ولیکن تعدد نهاد نظارتی و به تعبیر طرح تنظیم گران متعدد به علت تعارض منافع تنظیم گران ممکن است در روند نظارت اختلال ایجاد کند.

سیاست جنایی، پیشگیری، فضای مجازی، پیام رسان های اجتماعی