تبیین قرائت شیخ احمد احسایی از معاد جسمانی بر اساس جسم هورقلیایی

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: دوفصلنامه پرتو خرد، دوره: 13، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_PKD-13-1_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 525
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

زکریا فصیحی

دکترای جریان های کلامی معاصر جامعه المصطفی العالمیه

علی اکبر شریفی

کارشناسی ارشد مذاهب اسلامی، جامعه المصطفی العالمیه، قم.

چکیده

شیخ احمد احسایی (م ۱۲۴۱ق) در کنار عالم مجردات (ملکوت) و مادیات (ملک)، عالم دیگری به نام «عالم هورقلیا» قائل است. او مبتنی بر همین دیدگاه کلامی، نظریه «هورقلیایی بودن بدن اخروی» انسان را مطرح کرد و به تبیین «معاد جسمانی» پرداخت. احسایی طبق مبنای خود برای انسان دو جسم و دو جسد قائل است؛ جسد عنصری متشکل از اعراض دنیوی و جسد هورقلیایی که پیش از مرگ در باطن جسد اول نهفته است و با زوال آن باقی می ماند. این جسد از نظر احسایی، همان طینتی است که انسان از آن آفریده شده و در روایات بازتاب فراوان دارد. جسم لطیفی که حامل روح در عالم برزخ تا نفخ صور اول است و جسم لطیف هورقلیایی که قبل از مرگ در دل جسم اول نهفته بوده و پس از مرگ به صورت مستدیر باقی می ماند و در قیامت محشور می شود. بدن اخروی که متشکل از جسم دوم و جسد دوم است، همان بدن دنیایی است، با این تفاوت که بدن دنیایی کثیف و متراکم است، ولی بدن اخروی تصفیه شده و لطیف است. وی از همین جا نتیجه می گیرد که به معاد جسمانی برخاسته از متن شریعت اسلامی معتقد است. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی، جوابی برای این سوال اصلی فراهم کرده که «احسایی، معاد جسمانی را چگونه با نظریه هورقلیایی بودن جسم اخروی، تبیین و اثبات می کند».

کلیدواژه ها

احسایی, معاد جسمانی, هورقلیا, جسم هورقلیایی, طینت

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.