ارزیابی اثرات کم آبیاری بر عملکرد، اجزاء عملکرد، محتوای پرولین و بهره وری آب چهار رقم ذرت دانه ای در گرگان

به منظور ارزیابی اثرات کم­آبیاری بر عملکرد و بهره­ وری آب ذرت دانه­ ای در شرایط آب و هوایی گرگان، آزمایشی به صورت کرت­ های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار، در ایستگاه عراقی محله گرگان در سال ۱۴۰۰ انجام شد. عامل اصلی کم­آبیاری در چهار سطح (۱۰۰% (شاهد)، ۷۵%، ۵۰% و ۲۵% نیاز آبی) بر اساس نمونه­برداری خاک برای تعیین رطوبت و آبیاری با روش قطره ای (نوار تیپ) انجام شد و عامل فرعی چهار رقم ذرت (SC۷۰۳،SC۷۰۴، ZP۵۴۸،BK۵۰ ) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که عامل کم­آبیاری بر صفات مورد بررسی به جز تعداد ردیف در بلال در سطح یک درصد معنی­دار بود. نیز، اثر ارقام روی همه صفات (تعداد ردیف در بلال، روز تا بلال­دهی، ارتفاع بوته، تعداد دانه در ردیف، وزن هزار دانه، طول بلال، وزن خشک ساقه و برگ، وزن خشک چوب بلال، عملکرد دانه، بهره­وری مصرف آب و پرولین برگ) در سطح یک درصد معنی­دار شد. همچنین، برهمکنش کم ­آبیاری و ارقام بر صفات تعداد ردیف طولی دانه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه اثر معنی­دار داشت. بالاترین عملکرد دانه (۷۷۲۲ کیلوگرم در هکتار) در تیمار شاهد مشاهده شد و عملکرد دانه تیمار­های ۷۵%، ۵۰% و ۲۵% نسبت به تیمار شاهد به ترتیب ۶/۸%، ۵۲/۴% و ۸۲% کاهش داشت. هیبرید ZP۵۴۸ بیشترین عملکرد دانه (۵۵۷۶ کیلوگرم در هکتار) را داشت و بیشترین میزان پرولین از تیمار ۲۵% نیاز آبی (۹/۹۱ میکرومول بر گرم) به دست آمد. بیشترین بهره­ وری مصرف آب در تیمار ۷۵% نیاز آبی (۱/۰۷ کیلوگرم بر متر مکعب) مشاهده شد. با توجه به میانگین کاهش آب مصرفی (۲۲۵۸ متر مکعب در هکتار) در این تیمار، آبیاری بر اساس ۷۵% نیاز آبی و کشت رقم ZP۵۴۸ در منطقه گرگان توصیه می گردد.

کلیدواژه ها:

عملکرد دانه ، تنش خشکی ، کارآیی مصرف آب ، نیاز آبی ذرت