بازسازی محیط دیرینه، دیاژنز و ژئوشیمی توالی سازند سروک در فروافتادگی دزفول شمالی، جنوب غرب ایران

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های چینه نگاری و رسوب شناسی، دوره: 38، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_JSSR-38-3_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 165
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

امید کاک مم

دانشجوی دکتری رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

محمد حسین آدابی

استاد گروه حوضه های رسوبی و نفت، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

عباس صادقی

استاد گروه حوضه های رسوبی و نفت، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

محمود جلالی

کارشناس زمین شناسی، مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، تهران، ایران

احسان ده یادگاری

استادیار گروه حوضه‎‍های رسوبی و نفت، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

در توالی سازند سروک در دو میدان اهواز و منصوری ۱۲ ریزرخساره کربناته شناسایی گردید که در زیرمحیط­های یک رمپ هموکلینال نهشته شده­اند. بررسی­های ژئوشیمیایی شامل ایزوتوپ­های پایدار O و C و عناصر Ca، Mg، Fe، Mn و Sr نشان می­دهد که ترکیب کانی­شناسی اولیه این سازند آراگونیتی بوده است. در سروک پایینی شاهد غلبه نمونه­های دریای باز و در سروک بالایی شاهد غلبه محیط کم­عمق و شواهد دیاژنز متئوریکی به دلیل برونزد پلاتفرم در طی نهشت هستیم که منجر به غنی شدگی بیشتر Fe و Mn و تخلیه بیشتر Sr، d۱۸O و d۱۳C در رخساره­های رمپ داخلی و در زمان پسروی آب دریا شده است. ترسیم مقادیر Fe در مقابل Mn با شیب مثبت دال بر تاثیر دیاژنز متئوریکی است که منجر به افزایش مقادیر عناصر فرعی شده است. مقادیر مولار Sr/Ca در نمونه­ها دارای بیشترین تشابه با آراگونیت­های تروپیکال عهد حاضر است که مینرالوژی اولیه آراگونیتی در سازند سروک را تایید می­کند. مقادیر کمتر Sr در نمونه­ها نسبت به نمونه­های عهد حاضر به دلیل تاثیر عمده دیاژنز متئوریکی بر روی این نمونه­ها است. این تفسیر توسط مطالعات پتروگرافی نظیر غلبه گل کربناته در رخساره­ها، که تاییدی بر تروپیکال و کم­عمق بودن نهشته­هاست، وجود سیمان دریایی و شواهد گسترده انحلال ناشی از تاثیر آب­های متئوریکی، و وجود رودیست­های کلسیتی در نمونه ها که منجر به غلظت کمتر Sr در ترکیب نهایی شده، قابل تایید است. تغییرات محتوای Fe در برابر Sr و نسبت Sr/Mn در برابر Mn  بیانگر تثبیت و نهشت این کربنات­ها عمدتا در شرایط محیط دریایی اکسیدان و پس از نهشت تبادل آب به سنگ پایین تا متوسط و بالا در یک سیستم دیاژنتیکی بسته تا باز می­باشند. دامنه تغییرات d۱۸O و d۱۳C  و مقایسه آن با محدوده سایر محققین موید نهشت سنگ آهک­های سازند سروک در حالت تعادل ایزتوپی با آب دریای کرتاسه می­باشد. اگرچه این نمونه­ها در مراحل بعدی توسط دگرسانی ناشی از فرآیندهای دیاژنتیکی در محیط­های مختلف دیاژنتیکی تحت تاثیر قرار گرفته­اند. تغییرات ایزوتوپی موید رخداد سه فاز دیاژنتیکی فرآتیک دریایی، متئوریکی (به صورت غالب) و به صورت جزئی تدفینی برای سنگ آهک­های سازند سروک است.

کلیدواژه ها

دیاژنز, ژئوشیمی رسوبی, تبادل آب به سنگ, کرتاسه بالایی, سازند سروک

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.