حمید نادری - دانش آموخته دکترای جامعه شناسی مسائل اجتماعی، گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
سید محمدعلی موسوی - دانش آموخته دکترای جامعه شناسی فرهنگی، گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

فرهنگ، به عنوان یکی از اجزای اصلی هر نظام اجتماعی، همواره در معرض انواع بازاندیشی ها بوده است که یکی از موارد ایده سازی، رواج اندیشه فروپاشی از سوی جریان نخبگانی است. هدف نوشتار حاضر، بررسی چیستی فروپاشی فرهنگی و شناسایی ریشه های طرح آن از سوی جامعه نخبگانی است. برای دستیابی به این هدف، مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوای استقرایی با مشارکت ۱۲ نفر از نخبگان دانشگاهی و افراد دارای تخصص و تالیف درباره موضوع پژوهش حاضر، انجام شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها نیز از تحلیل مضمون و کدگذاری با نرم افزار Atlas.ti۸ استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که استفاده از ایده فروپاشی فرهنگی، سبب به هم ریختگی مفهومی در بین جریان نخبگانی شده است؛ درحالی که فرهنگ از بین نمی رود، بلکه ممکن است دچار دگردیسی و تغییر شود. ریشه طرح ایده مذکور به اشکال مختلف تغییرات فرهنگی در سطح جامعه، وقوع فریبکاری تحلیلی در بین جریان نخبگانی، نقش اثرگذار مراکز آموزشی و بدنه قدرت و رسانه ها در صورت بندی این مفهوم مربوط می شود و ماهیت طرح ایده فروپاشی، در مورد نظام سیاسی موضوعیت داشته و سنخیتی با امر فرهنگی ندارد.

فروپاشی فرهنگی, نخبگان, تحلیل محتوای استقرایی, ایران