اثر دما بر زیست شناسی و پراسنجه های جدول زندگی سن گلخوار یونجه

سن گلخوار یونجه، Lygus rugulipennis Poppius (Hemiptera: Miridae)، یکی از آفات مهم یونجه در بسیاری از نقاط جهان می باشد. زیست شناسی آزمایشگاهی و پراسنجه های جدول زندگی این آفت در پنج دمای ۲۵، ۵/۲۷، ۳۰، ۵/۳۲ و ۳۵ درجه سلسیوس، رطوبت نسبی ۵ ±۶۰ درصد و دوره نوری ۱۶ ساعت روشنایی و ۸ ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. این آفت قادر به نشوونما در دمای ۳۵ درجه سلسیوس نبود. طولانی ترین و کوتاه ترین طول دوره پورگی به ترتیب در دمای ۵/۲۷ (۸۱/۱۳ روز) و ۵/۳۲ درجه سلسیوس (۰۸/۸ روز) به دست آمد. طول عمر حشرات کامل ماده در دماهای ۲۵، ۵/۲۷، ۳۰ و ۵/۳۲ درجه سلسیوس به ترتیب ۰۶/۲۴، ۹۶/۲۰، ۰۵/۱۹ و ۷۵/۱۰ روز تخمین زده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، نرخ سرشتی افزایش جمعیت (r) سن گلخوار یونجه، در دماهای ۲۵، ۵/۲۷، ۳۰ و ۵/۳۲ درجه سلسیوس به ترتیب ۱۰۲۸/۰، ۱۰۴۵/۰، ۰۹۲۳/۰ و ۰۶۶۲/۰ بر روز، نرخ خالص تولید مثل (R۰) به ترتیب ۹۲/۲۳، ۷۷/۱۵، ۳۷/۱۲ و ۶۰/۴ نتاج ماده/فرد ماده، نرخ کرانمند افزایش جمعیت (λ) به ترتیب ۱۰۵/۱، ۱۱۰/۱، ۰۹۷/۱ و ۰۶۹/۱ بر روز، میانگین زمان نسل (T) به ترتیب ۸۹/۳۰، ۹۰/۲۵، ۲۷/۲۶ و ۱۹/۲۳ روز و و زمان دوبرابر شدن جمعیت (DT) به ترتیب ۷۴/۶، ۶۵/۶، ۴۶/۷ و ۱۹/۱۰ روز به دست آمد. براساس نتایج به دست آمده، دامنه دمایی ۲۵ تا ۵/۲۷ درجه سلسیوس به عنوان دمای بهینه و در مقابل دمای ۵/۳۲ درجه سلسیوس به عنوان آسیب پذیرترین دما برای نشوونمای سن گلخوار یونجه تعیین شد. نتایج به دست آمده در این پژوهش می-تواند در برنامه های پیش آگاهی و مدیریت تلفیقی این آفت مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

نرخ ذاتی افزایش جمعیت ، نرخ خالص تولید مثل ، دما ، سن گلخوار ، یونجه