ارزیابی نظام مند و فراتحلیل خطر، پتانسیل سمیت و خطرات سرطان زایی و غیر سرطان زایی عناصر بالقوه سمی در خاک شهر اراک
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه علوم آب و خاک، دوره: 26، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_JWSS-26-3_014
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 198
نویسندگان
Malayer University
Malayer University
Isfahan University of Technology
inter ۳ institue für Resourcenmanagment, Belin, Germany
چکیده
حضور صنایع و نزدیکی آنها به مراکز مسکونی در شهر اراک و آلودگی ناشی از عناصر بالقوه سمی (PTEs= Potentially toxic elements) تهدید جدی برای سلامتی انسان و موجودات زنده در این منطقه محسوب می شود. در این میان آلودگی خاک به PTEs یکی از چالش های مطرح شده در این منطقه است و مطالعات متنوعی در این زمینه انجام شده است. مطالعات فراتحلیل، ارزیابی جامع از نتایج موجود در یک موضوع ارائه می دهند. در بررسی حاضر نتایج مطالعات آلودگی خاک به PTEs در دوره ۱۱ ساله (۲۰۰۹ تا ۲۰۲۰) در شهر اراک مورد تحلیل قرار گرفت. در این بررسی خطر، پتانسیل سمیت و خطرات سرطان زایی و غیر سرطان زایی PETs به کمک شاخص ها و روابط ریاضی ارزیابی شد. بر اساس نتایج حاصل از شاخص های آلودگی، خاک منطقه مورد مطالعه از نظر PETs شامل Zn، Cd، Cr، Ni، As، Pb، Cu و Hg در طبقه آلوده و بسیار آلوده قرار داشت. خطر اکولوژیک PETs در منطقه قابل توجه بوده و خاک منطقه از نظر پتانسیل سمیت PETs دارای سمیت حاد برآورد شد. سهم کادمیوم، آرسنیک و جیوه به ترتیب ۴۹/۳، ۲۳/۲ و ۱۸/۳ درصد از خطر اکولوژیک منطقه و نیکل، کروم و آرسنیک به ترتیب ۳۴/۷، ۲۳/۰۳ و ۲۲/۰۷ درصد از پتانسیل سمیت PETs در خاک منطقه برآورد شد. آرسنیک، نیکل و کروم بیشترین خطر سرطان زایی برای کودکان از هر دو مسیر بلع و تنفس را داشته و در مورد بزرگسالان کروم، آرسنیک و نیکل بیشترین خطر سرطان زایی را از مسیر تنفس داشتند. با توجه به نتایج به دست آمده از مطالعات صورت گرفته، نگران کننده ترین PETs در منطقه مورد مطالعه شامل As، Cd و Pb و مهم ترین منشا انتشار آنها در شهر اراک منابع انسان زاد و صنایع هستند.کلیدواژه ها
Arak city, Potentially toxic elements, Potential toxicity, Bioavailability, Meta-analysis, شهر اراک, عناصر بالقوه سمی, پتانسیل سمیت, دستیابی زیستی, فراتحلیلاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.