ندا ذوالفقاری خطبه سرا - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
محمد محسن زاده گلفزانی - نویسنده مسئول: استادیار، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران،
محمدمهدی تقوایی - گروه بیوتکنولوژی دانشگاه گیلان
حبیب الله سمیع زاده لاهیجی - دانشگاه گیلان

هدف: رشد و عملکرد گیاه به طور چشمگیری تحت تاثیر تنش های غیر زیستی  مانند خشکی و شوری قرار می گیرد. گیاهان برای انطباق و تحمل تنش شوری و خشکی که ممکن است بقای آن ها را در طول چرخه زندگی آن ها تهدید کند، راهکارهایی را بکار می برند که یکی از آن ها تنظیمات پس از رونویسی باواسطه miRNAاست. مواد و روش ها: بدین منظور در تحقیق حاضر، برای بررسی این پدیده در گیاه کلزا ابتدا با بررسی منابع miRNAهایی که در طی تنش های شوری و خشکی بیان معنی داری از خود نشان داده بودند انتخاب شدند. به منظور بررسی و مقایسه روابط تکاملی و حفاظت شدگی MicroRNA موثر در تنش خشکی و شوری در سه گونه Brassica napus، Brassica rapa و Brassica oleracea درخت فیلوژنتیکی برای آن ها رسم شد. به کمک نرم افزار آنلاین psRNATarget شناسایی ژن های هدف برای miRNAهای انتخاب شده صورت گرفت. دسته بندی و بررسی هستی شناسی ژن های هدف انجام شد. به منظور انجام تفسیر و تحلیل جامعی از روابط بین ژن های هدف، شبکه میانکش پروتئین ها ترسیم شد. در پژوهش حاضر ۲۲۵ ژن هدف برای miRNA­ها شناسایی شد. نتایج: پس از بررسی شبکه میانکش پروتئین ها مشخص شد که بیشترین تعاملات بین زیر واحدهای ریبوزومی، پروتئازومی و سیستم یوبیکوئیتین-پروتئازوم وجود داشت. این نتیجه گویای این است که، تنش خشکی و شوری منجر به فعال شدن سیستم ها و مسیرهای مختلف بیولوژیکی و تغییر در بیان ژن ها همراه با فعال شدن ماشین پروتئین سازی و تغییر در محتوای پروتئینی می­شود و گیاه از طریق فعال کردن تنظیم ژن پس از رونویسی و تغییرات پس از ترجمه، فراوانی، فعالیت ها، تقسیم بندی درون سلولی و انتقال پروتئین های تنظیم کننده درگیر در فرآیندهای مختلف رشد و همچنین پاسخ دهی به تنش را تنظیم می کند. نتیجه گیری: نتایج این بررسی دید وسیع تری در ارتباط با تنش ها و اثر آن بر مسیرهای درگیر در فرآیندهای سلولی خواهد شد و ابعاد گسترده پاسخ به تنش­ها را آشکار خواهد کرد.

تنش غیرزیستی, تنظیم ژن پس از رونویسی, تغییرات پس از ترجمه, میانکش پروتئین ها, psRNATarget, STRING