محمدعلی طالبی - دانشکده مهندسی معدن، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران، ایران
میثم عابدی - استادیار، دانشکده مهندسی معدن، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران، ایران
علی مرادزاده - استاد، دانشکده مهندسی معدن، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران، ایران
احمد افشار - دانشکده مهندسی معدن، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران، ایران

محدوده اکتشافی مورد مطالعه در شهر نیمور استان مرکزی و در ۱۵ کیلومتری شرق محلات واقع شده است. این محدوده از نظر تقسیم بندی زمین شناسی در مرز بین زون ساختاری سنندج-سیرجان و ارومیه دختر قرار گرفته است. واحد های رخنمون یافته در محدوده اغلب شامل توالی های شیل، مارن، ماسه سنگ، کنگلومرا و آهک است که لایه بندی ها با امتداد (شمال)غربی-(جنوب)شرقی با شیب به سمت شمال شرق است. واحد تراورتن با سن پلیوکواترنر با شیب کم به صورت دگرشیب روی این واحد های زمین شناسی قرار گرفته است. ابتدا به منظور بررسی کارائی روش ژئوالکتریکی، اندازه گیری های آزمایشگاهی پارامتر مقاومت ویژه الکتریکی روی نمونه هایی از ماده معدنی و باطله های همراه انجام شد و باتوجه به قابل قبول بودن نتایج آزمایشگاهی، از مطالعات ژئوفیزیکی به روش های مقاومت ویژه و بارپذیری الکتریکی با آرایش ترکیبی دوقطبی-دوقطبی و قطبی-دوقطبی استفاده شد. برداشت ها در امتداد سه پروفیل و با فواصل الکترودی ۱۵ و ۱۰ متری و تعداد ۸۵۰ نقطه (قرائت) توسط دستگاه ژئوالکتریک GDD با توان ۳۶۰۰وات انجام شده است. هدف از این مطالعات، اکتشاف ذخایر احتمالی تراورتن می باشد که در زیر روباره و یا در برخی مناطق توسط خاک و لاشه حاصل از فعالیت های قدیمی معدنکاری مدفون شده است. داده های خام صحرایی بعد از پردازش، در امتداد هر پروفیل به صورت دوبعدی معکوس شدند تا زون های محتمل از رخداد عدسی های تراورتن بارز شوند. نتایج مدل سازی معکوس دو بعدی به صورت سه بعدی نیز نمایش داده شد. با در نظر گرفتن نتایج آنالیز آزمایشگاهی خاصیت مقاومت ویژه الکتریکی واحدهای متنوع زمین شناسی موجود در محدوده آتشکوه، بعد از ساخت مدل بلوکی برای هر پروفیل و تخمین مقادیر مقاومت ویژه و بارپذیری الکتریکی، یک مدل زمین شناسی به هریک از سه پروفیل برداشت نسبت داده شد. با توجه به مقادیر بسیار بالای مقاومت ویژه بر روی رخنمون تراورتن در امتداد پروفیل ۳، تنها یک مورد آنومالی در مقطع پروفیل ۱ و در تراز عمقی ۱۵ تا ۲۰ متر تشخیص داده شد که متعاقبا برای بررسی بیشتر نیاز به حفاری و مطالعات زمین شناسی دقیق تر در نقطه مورد نظر می باشد. همچنین کیفیت مدل های زمین شناسی پیشنهاد شده از روی خواص ژئوالکتریکی با حفر دو گمانه اکتشافی در محدوده مورد تایید قرار گرفت. نتایج حاکی از این است که برداشت های ژئوالکتریکی اطلاعات با ارزشی جهت اکتشاف سنگ های ساختمانی تراورتن تهیه خواهد کرد.

ژئوالکتریک, تراورتن, مقاومت ویژه الکتریکی, بارپذیری الکتریکی, آتشکوه