مرتضی رحیمی - دانشیاردانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شیراز، بخش علوم قرآن و فقه
سمیه سلیمانی - کارشناس ارشد دانشگاه شیراز

مناظره با روش‎های صحیح در افکار  و قلب دیگران نفوذ بیشتری دارد اما مناظره با روش‎های نادرست، طرف مقابل را در عقیده باطل خویش متعصب‎تر می‎کند. لذا قرآن مناظره (جدال) احسن را توصیه کرده است. در این نوع مناظره که امام‎رضا (علیه‎السلام) از آن بهره گرفته‎اند، بر جنبه‎های عقلی و عاطفی و برهان تاکید شده است؛ توهین به طرف مقابل و مذمت دین او اجازه داده نشده و از مشترکات مورد قبول ادیان، مانند توحید، نبوت و.. استفاده شده است. تعصب ، ستیزه‎جویی، خودنمایی و اقناع به انگیزه شهرت‎طلبی در این مناظره راه ندارد و در آن بر «ساده‎گویی و پرهیز از بغرنج و پیچیده‎گویی» تاکید شده است. انصاف‎داشتن مناظره‎کننده و اعتراف به خطای خود در فرض روشن‎شدن اشتباهش، از دیگر ویژگی‎های این نوع مناظره است. این نوع مناظره در امور دینی نیز مجاز و چه‎بسا واجب است. این نوع مناظره نه‎تنها موجب کینه و عداوت نمی‎شود، بلکه اثرهای مثبت فراوانی دارد. مناظره با جاهل، مناظره با کسی که اهداف شیطانی دارد، همچنین مناظره در آنچه وحدت مسلمانان یا بشریت را به خطر می‎اندازد، مجاز نیست. این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی انجام شده، در پی پاسخ به این پرسش است که از دیدگاه امام‎رضا (علیه‎السلام) منظور از جدال احسن چیست؟

امام‎رضا (علیه‎السلام), جدال احسن, مناظره, برهان, امور دینی