فرشاد علی جانی - استادیار هیدروژئولوژی، گروه زمین شناسی معدنی و آب، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
سیده فاطمه موسوی - کارشناس ارشد هیدروژئولوژی، مهندسین مشاور کمیاب گستر جنوب، اهواز، ایران
هادی محمدی - دانشجوی دکتری هیدروژئولوژی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

طرح احیا و تعادل بخشی با هدف جبران کسری مخزن و جلوگیری از افت آبخوان های زیرزمینی با پروژه های مختلف در وزارت نیرو تدوین و در کل کشور در حال اجرا است. اجرای طرح های احیا و تعادل بخشی در دشت ممنوعه قلعه تل، شمال شرق خوزستان، از سال ۱۳۹۷ آغاز شده است. ارزیابی اجرای طرح های اجرا شده، با صرفه جویی ۱/۷ میلیون متر مکعبی در سال (حدود ۱۴ درصد کاهش بهره برداری از آب زیرزمینی) با مقایسه نوسانات سطح آب زیرزمینی دشت در قبل و بعد از اجرای طرح انجام شده است. نتایج نشان داد که میزان تغییرات سطح ایستابی و حجم آبخوان قلعه تل در سال آبی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ که در دوره خشک و همراه با اجرای طرح های احیا و تعادل بخشی در منطقه می باشد، مثبت و به ترتیب برابر ۰/۴۱ متر و ۱/۸ میلیون متر مکعب می باشد. بر این اساس در حالی که در دوره خشکسالی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ عمده دشت های استان خوزستان با افت سطح ایستابی و کسری مخزن مواجه شده اند، ولی در دشت قلعه تل تراز آب زیرزمینی بالا آمده است که می تواند به دلیل اثرات مثبت اجرای طرح های احیا و تعادل بخشی آبخوان باشد. با توجه به تناوب سال های با بارش بیشتر از نرمال و خشکسالی، نمی توان با قطعیت در ارتباط با اثرات اجرای طرح بر تعادل آبخوان نظر داد و نقش واضح با تاثیر بر روی هیدروگراف معرف، به علت نوسانات کوتاه مدت تغییرات سطح آب، قطعی نیست.

طرح احیا و تعادل بخشی, افت سطح آب زیرزمینی, خوزستان