محمدرضا حاتمی - دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه پیام نور
علیرضا بیگی - دانشجوی دکترای علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)
سجاد رفیعیان - کارشناسی ارشد معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)

حکمرانی و حکومت مطلوب همواره موضوع بحث تشیع بوده است. مذهب تشیع برای تبیین حکومت مطلوب دینی به ثقلین رجوع کرده و تلاش داشته تا پس از مطالعه کتاب وحی و تبیین مفاهیم حکمرانی در آن، مولفه های حکومت مطلوب را از سیره اهل بیت (علیهم‎السلام) استخراج کند. از دوران‎های مهم جهت استخراج مهم ترین مولفه های حکومت مطلوب دینی دوران ولایتعهدی امام رضا (علیه‎السلام) است. حضرت رضا (علیه‎السلام) تلاش داشتند تا احکام اسلامی را در دوران ولایتعهدی خود اجرا کنند. این پژوهش در پی پاسخگویی به این سوال است که مهم ترین مولفه های حکومت مطلوب از منظر حضرت رضا (علیه‎السلام) چیست؟ مسئله اصلی پژوهش این است که امام رضا (علیه‎السلام) در دربار عباسی، چه مولفه‎هایی را برای حکومت اسلامی مدنظر داشتند؟ پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی‎‎تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به مطالعه دوره های مختلف ولایتعهدی ایشان پرداخته و مهم ترین مولفه های حکومت مطلوب از منظر ایشان را استخراج کرده است. روش قصدگرای هرمنوتیک اسکینر چارچوب نظری این پژوهش را تشکیل می دهد که بر طبق آن زمانه حضرت رضا (علیه‎السلام) شرح داده شده، سپس مفاهیم مهم حکومت مطلوب از منظر امام رضا (علیه‎السلام) تبیین شده است. البته، باید به این نکته اشاره داشت که مهم‎ترین مولفه های حکومت مطلوب از منظر ایشان که در این مقاله بیان شده، صرفا مولفه‎های احتمالی مدنظر نویسندگان پژوهش حاضر از دیدگاه امام رضا (علیه‎السلام) است وگرنه ایشان هیچ‎گاه به‎صورت مستقیم چنین مولفه هایی را برای حکمرانی مطلوب اسلامی بیان نکرده اند.

امام رضا (علیه‎السلام), حکومت مطلوب, مامون عباسی, اسکینر, هرمنوتیک