حمیدرضا سالمی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
حسنعلی عابدی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان

به منظور بررسی تحمل ارقام و لاین های برنج به تنش خشکی و تعیین اثر این تنش برعملکردو اجزای عملکرداین گیاه ، آزمایشی در سال­های زراعی ۸۱-۱۳۸۰ و ۸۲-۱۳۸۱در ایستگاه تحقیقات شهید فزوه اصفهان اجرا شد.  آزمایش به صورت طرح آماری کرت­های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید.  سه تیمار میزان آب آبیاری شامل آبیاری با عمق ۵/۳ سانتی متر در تمام دوره فصل رشد(I۱)، آبیاری با عمق ۲/۲ سانتی متر در تمام دوره فصل رشد (I۲)،وتیمار کنترل عمق آب آبیاری بین صفر تا ۵/۱ سانتی­متر (I۳) در کرت­های اصلی و هشت رقم برنج (گرده محلی ، زاینده رود، سازندگی ، حسنی ، ۹۷-۶۷، ۱۱۳-۶۷، ۴۷-۶۷ ، و ۷۲-۶۷) در کرت­های فرعی قرار گرفتند.  طی دوره و در پایان فصل رشد، صفات عملکرد دانه و اجزای عملکرد در تیمارهای مختلف اندازه گیری شد.  نتایج نشان داد که تاثیر مقادیر مختلف آب مصرفی بر شاخص های درصد پوکی ، ارتفاع بوته ، طول خوشه ، طول ریشه ، وزن خشک ریشه ، و کارآیی مصرف آب (WUE) در سطح یک درصد (£۰.۰۱r) معنی دار شد.  این اثر بر بقیه شاخص ها معنی دارنگردید.  همچنین ارقام مورد بررسی تفاوت کاملا معنی­داری (£۰.۰۱r) از نظر تعداد روز تا ۵۰ درصد رسیدگی ، طول ریشه ، وزن خشک ریشه ، ارتفاع بوته ، طول خوشه ، وزن هزار دانه ،درصد پوکی ، عملکرد دانه ، تعداد پنجه ، عرض و طول دانه شلتوک ، تعداد دانه در خوشه وWUE داشتند.  ارقام از نظر  شاخص تعداد روز تا رسیدگی کاملدارای تفاوت معنی ­داری در سطح پنج درصد (£۰.۰۱r) بودند.  میانگین WUE در تیمار I۳ حداکثر و برابر ۷۷/۰ کیلوگرم بر مترمکعب به دست آمد.  همچنین رقم زاینده رود دارای بالاترین مقدار WUE بود.  بعد از این رقم ، ارقام ۱۱۳-۶۷ و سازندگی بیشترین مقدار WUE را دارا بودند.  با توجه به اهمیت بهینه­سازی آب مصرفی به عنوان دیدگاه اصلی در روش­های اعمال تنش خشکی و بروز بحران آب در مناطق خشک و نیمه­خشک کشور، تیمار I۳ پیشنهاد گردید.