داود کمیجانی - استادیار، دانشگاه تقریب مذاهب اسلامی تهران، تهران، ایران.
ربابه عزیزی - کارشناس ارشد، گروه تفسیر قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی تهران، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، تهران ، ایران.

دین پژوهی، اگر چه دانشی کهن ولی مطالعه ای رو به گسترش است که هر ساله نتایج، پیامد و یافته های نوینی را پیش رو می نهد و ژرفای عمیق تری را تجربه می کند، به گونه ای که این دست آوردها و نتایج، تفاوت های زیاد و ثانیا نتایج آن اکثرا، اعتبار علمی کوتاه مدتی داشته و با انتقادات، ردیه ها و نهایتا اصلاحاتی، دگرگون می شوند. اکنون پرسش مهم آن است که اولا «چه عوامل و موانعی این گونه کاستی یا تغایرها را دامن می زند؟» و ثانیا «آیا این موانع و آفات از محققان ریشه می گیرد یا اقتضای عرصه و نوع تحقیق می باشد؟!» مقاله پیش رو، با بررسی شرایط و ویژگی های عرصه تحقیق در ادیان که با نوعی نقد تحلیلی- مصداقی همراه است، موانعی همچون «کمبود منابع لازم برای پژوهش» و «ضعف در روش مطلوب پژوهش» را مربوط به عرصه و نوع تحقیق و «اعتقادات فردی محقق»، «وجود پیش فرض ها» و «عدم درک معنوی موجود در ادیان» را آسیب هایی برخاسته از محققان این عرصه دانسته است و گونه دوم آسیب ها همانند «اعتقادات فردی محقق»، «وجود پیش فرض ها» و همچنین آسیب های نخستین موانع مربوط به «ضعف در روش مطلوب پژوهش»، که از شخصیت، دانش، باورها و پیش فرض های محقق نشات می-گیرد.

دین پژوهی, مستشرقان, اعتقادات فردی, پیش فرض, روش تحقیق