تخمین حداکثر بارش محتمل در حوضه تالار استان مازندران به روش همدیدی

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: شدت، مدت و نوع بارش از جمله داده هایی است که در ایجاد سیل اهمیت بالایی دارد. بارش شدید با تبدیل به رواناب، می تواند سبب سیلاب و عواقب مصیبت باری گردد. اگر بالاترین میزان بارش که باعث ایجاد سیل شده محاسبه شود می توان از آن در جهت کاهش اثرات مخرب سیل بهره گرفت. حداکثر بارش محتمل در طول قرن فعلی نسبت به گذشته به علت تغییرات آب وهوایی افزایش قابل­توجهی داشته است. برآورد این پارامتر بسیار حائز اهمیت بوده و معمولا برای کاربردهای مهندسی و تخمین حداکثر سیل محتمل استفاده می گردد. مواد و روش ها: در این تحقیق برآورد حداکثر بارش محتمل حوضه تالار استان مازندران به روش همدیدی موردمطالعه قرار گرفت. از آمار بارش ایستگاه های منطقه و روش IDW برای ترسیم نقشه های هم باران استفاده شد. یافته ها: ایستگاه زیرآب با ۲۴۵/۵ میلی ­متر بیشترین بارش را در تداوم ۷ روزه ثبت کرد و به عنوان مرکز بارش شناسایی شد. با استفاده از دمای نقطه شبنم و سرعت باد، ضریب بیشینه سازی طوفان ۱/۷۶ محاسبه شد و مقدار حداکثر بارش محتمل برای تداوم یک الی هفت روزه به دست آمد که به طور میانگین میزان بارندگی حداکثر بارش محتمل نسبت به بارش های ثبت شده ۷۵/۹۶ درصد بیش­تر است. بررسی نقشه های سطح دریا و تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال در طوفان ۲۶ اسفند ۱۳۹۷ نشان می دهد یک کم­ارتفاع روی ایران مستقر بوده که محور ناوه آن از شرق دریای سیاه شروع شده و تا مرکز ایران ادامه دارد و در غرب آن در روی دریای سیاه پر­ارتفاع دیده می شود که محور پشته آن از شمال دریای سیاه شروع شده و تا جنوب شرق مدیترانه امتداد دارد. ناوه با تاوایی بسیار شدید و پشته قوی در کنارش موجب شکل گیری یک بندال شد. نتیجه گیری: استقرار بندال و قرارگیری موج های کوتاه در جلوی فرود به شرایط ناپایداری هوا در منطقه افزود. زبانه ای از سامانه کم فشار در شمال غرب اروپا از روی دریا سیاه و غرب ایران عبور کرد، سپس وارد سواحل جنوبی دریای خزر شد. استقرار کم فشار دینامیکی بر روی دریای خزر و شارش رطوبت به منطقه موردمطالعه، موجب تشدید سامانه بارشی شد؛ در نتیجه آن، رطوبت نسبی سواحل شمالی کشور در روز­های ۱۸ و ۱۹ مارس به ۹۰ درصد رسید و در طراحی سازه های هیدرولیکی با تاکید بر این طوفان، باید به میزان حداکثر بارش محتمل ۴ الی ۶ روز توجه شود که قوی­تر از سایر تداوم­ها برآورد شد.

کلیدواژه ها:

Basin ، Probable maximum precipitation ، Precipitation ، Synoptic ، Storm ، بارش ، حداکثر بارش محتمل ، حوضه ، روش همدیدی ، طوفان