برنامه ریزی استراتژیک توسعه کارآفرینی کشاورزی در استان کرمان ( کاربرد تحلیل سلسله مراتبی فازی و سوات)

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: تغییر و تحولات سریع علم و فناوری در سال­های اخیر، همه کشورها به­ خصوص کشورهای در حال توسعه را با چالش ­های جدی و جدیدی روبرو نموده که گذر از آن­ها نیازمند به کار گرفتن رویکردها و روش­های خلاق و کارآفرینانه است. بنابراین کارآفرینی یک عنصر کلیدی در جوامع می ­باشد که تاثیر بسزایی در بهره ­وری، نوآوری، اشتغال، رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی دارد. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل و موانع موثر بر توسعه کارآفرینی کشاورزی و برنامه­ ریزی استراتژیک در این زمینه است. مواد و روش ­ها: در این پژوهش ابتدا با مروری بر مطالعات پیشین و مصاحبه با خبرگان حوزه کارآفرینی، کشاورزی و صاحبان کسب و کارهای کشاورزی استان کرمان، مجموعه­ ای از مولفه ­های کارآفرینی کشاورزی استخراج شدند. سپس با استفاده از ابزار پرسشنامه داده ­های پژوهش جمع ­آوری گردید و با استفاده از نرم­ افزارهای آماری Excel،Spss  و Expert choice مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در نهایت بر اساس تحلیل سلسله مراتبی فازی و ماتریس مقایسات زوجی، عوامل درونی و بیرونی موثر بر کارآفرینی کشاورزی شناسایی و اولویت­ بندی شدند. برای بررسی وضعیت موجود و تدوین استراتژی­ های موثر بر توسعه کارآفرینی کشاورزی در استان کرمان از ماتریس سوات (SWOT) استفاده شده است. یافته­ ها: نتایج مطالعه حاکی از آن است که توسعه کارآفرینی نیازمند آمادگی زمینه­ ها و بستر­های فرهنگی و اجتماعی، همکاری نظام­ های آموزشی و پژوهشی، ساختار­های اداری و مالی و سایر ساز و کارهای حمایتی است. بر اساس نتایج حاصل از مدل سوات، استراتژی های بازنگری، مناسب ترین استراتژی توسعه کارآفرینی کشاورزی و کسب و کارهای کشاورزی می­ باشند. همچنین استراتژی­ های توسعه دانش و مهارت ­های کارآفرینی، همکاری بخش ­های دولتی و خصوصی در تامین مالی کسب و کارهای نوپا، مشاوره با افراد متخصص و با­تجربه، تجدیدنظر و بازنگری در ساختار آموزش عالی، تسهیل سرمایه ­گذاری در مراحل اولیه راه ­اندازی کسب و کار، برای بهبود و توسعه کارآفرینی کشاورزی دارای اولویت اول تا پنجم بوده­ اند. نتیجه ­گیری: با توجه به نتایج به ­دست­ آمده می­ توان گفت ایجاد کارآفرینی در بین کشاورزان به­ عنوان راهکاری جدید در نظریه توسعه جهت ظرفیت­ سازی کشاورزان مطرح گشته است که برای کنترل تغییرات در جهت اصلاح و بهبود نظام ترویج کشاورزی نیز امری ضروری است. همچنین، تقویت ظرفیت بخش تحقیق و توسعه برای دسترسی بهتر به اطلاعات بازار و تکنیکی برای بهبود فرآیند تصمیم ­گیری کشاورزان با هدف ایجاد روحیه و فرهنگ کارآفرینانه در میان جوامع روستایی و کشاورزی اجتناب ­ناپذیر می ­باشد. بنابراین پیشنهاد می­ شود آموزش و ترویج روحیه کارآفرینی در بخش کشاورزی و فراهم ­سازی بسترهای فرهنگی و اقتصادی کارآفرینی مورد توجه سیاست­گذاران قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

Entrepreneurship ، Fuzzy hierarchy ، Paired comparisons ، Strategic planning ، agriculture ، Kerman province ، استان کرمان ، برنامه ریزی استراتژیک ، سلسله مراتبی فازی ، کارآفرینی ، کشاورزی ، مقایسات زوجی