مجید محمدی - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی کرمانشاه.
ایمان قنبری اقدم - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی
بهناز نظری - کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی

شعر آیینی یکی از گونه ها ی شعر تعلیمی است که پیشینه ای کهن در ادبیات دارد. جایگاه والای امام رضا (علیه السلام) در میان شیعیان و به‎ویژه حضور ایشان در ایران، سبب شده است که شاعران هر گوشه از این دیار با سرایش مدیحه‎ها و مرثیه­های زیبا، آثاری ارزشمند بیافرینند و گام های بزرگی در غنای ادبیات دینی بردارند. در این میان، «محمدحسین غروی اصفهانی» و «خوشدل تهرانی» نمونه‎هایی بارز از شاعران خوش‎ذوقی هستند که غالب اشعار آنان را مدح و ستایش اهل بیت (علیه السلام) تشکیل می­دهد. در این پژوهش، نخست بنا بر جایگاه و رسالت ادبیات تطبیقی، بر بنیان دیدگاه های مکتب آمریکایی، که تاکید بر مطالعات زیباشناختی، میان‎رشته ای و بینافرهنگی از ویژگی های برجسته این نظریه است، پیش رفته و سپس به روش توصیفی تحلیلی، با استناد به شواهدی از اشعار این دو شاعر، با هدف بررسی تطبیقی مضامین رضوی به مدایح و مراثی ایشان پرداخته شده است. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که دو شاعر در مباحثی چون بیان فضایل اخلاقی امام (علیه السلام)، حکمت و علم، منزلت و فضیلت­های امام (علیه السلام)، ولایت، وجه تسمیه امام، کرامت بارگاه مطهر امام، حوادث تاریخی زندگی امام (علیه السلام)، نماز باران و حدیث سلسله‎الذهب، ضامن آهو، شوق زیارت، شفاعت و... دارای شباهت و وجوه تفاوتی هستند. نتایج حاکی از آن است که اشعار رضوی خوشدل تهرانی به‎سبب تصاویر ادبی زیبا و مضامین متنوع آن، نمود برجسته­تری نسبت به شعر غروی اصفهانی دارد و تاثیر بیشتری بر مخاطب گذاشته ­است هرچند در شعر غروی نیز مضامین بدیع زیبایی به‎چشم می­خورد.

ادبیات تطبیقی, امام رضا (علیه السلام), شعر رضوی, غروی اصفهانی, خوشدل تهرانی