مواضع امام رضا(ع) در برابر گفتمان های مشروعیت سیاسی دستگاه خلافت

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه فرهنگ رضوی، دوره: 8، شماره: 31
  • کد COI اختصاصی: JR_FHNG-8-31_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 288
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

یحیی میرحسینی

استادیار علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات، دانشگاه میبد

علی محمد میرجلیلی

دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات، دانشگاه میبد

حسن زارعی محمودآبادی

استادیار گروه ایران شناسی دانشکده الهیات، دانشگاه میبد

احمد زارع زردینی

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات، دانشگاه میبد

زهرا هاشمی

دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات، دانشگاه میبد

چکیده

مشروعیت حکومت­ها(legitimacy) همواره و حداقل از یونان باستان تاکنون به عنوان یکی از مباحث کلیدی دانش سیاسی مطرح بوده است. در جهان اسلام نیز هرچند صورت­بندی­های ارائه شده برای انعقاد خلافت، از مقام فعل و عمل متاخر بوده، اما می­توان گفت در زمان امامت هشتمین پیشوای شیعیان، بسیاری از آن­ها ساخت­یافتگی خود را به دست آورده بودند. حال چنانچه از منظر علم سیاست به روایات حضرت رضا(ع) نظر افکنده شود، مشاهده خواهیم کرد بسیاری از آموزه­های رضوی مرتبط با مشروعیت حکومت است. این پژوهش می کوشد بر اساس روش توصیفی تحلیلی نشان دهد در بازه زمانی حیات حضرت رضا(ع) (۱۴۸-۲۰۳ق) چه گفتمان­هایی در زمینه مشروعیت خلافت وجود داشته و دیدگاه امام هشتم شیعیان در مواجهه با آن­ها به چه صورت بوده است؟ نتایج تحقیق نشان می دهد دستگاه خلافت، مبنای ثابتی برای مشروعیت نداشته و بر اساس رخدادهای پیشین، در مقام تئوریزه سازی برآمده است؛ نیز در دوره خلافت عباسی، راهکارهایی برای تقویت مشروعیت اندیشیده شد. روایات نیز نشان می دهد آن حضرت در کنار ارائه الگوی شیعه یعنی «نص»، هر دو مسیر دستگاه خلافت یعنی برساخت های مشروعیت و راهکارهای تقویت بخش را نقد کردند تا علاوه بر رویکرد اثباتی، در مقام نفی نیز به اصول سیاسی مکتب شیعه، جانی تازه ببخشند.

کلیدواژه ها

سیاست, قدرت, مبانی مشروعیت, امام رضا(ع), خلافت عباسی, امامت شیعی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.