طراحی الگوی مدیریت پایدار آب کشاورزی با استفاده از مدل DPSIR (مطالعه ی موردی استان همدان)

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: مجله دانش کشاورزی و تولید پایدار، دوره: 29، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_SUST-29-4_017
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 270
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

لیلا زلیخائی سیار

توسعه کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان، ایران.

کریم نادری مهدیی

گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

رضا موحدی

گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی مدیریت پایدار آب کشاورزی با استفاده از مدل DPSIR است که با رویکرد آمیخته (کیفی-کمی) انجام شد. جامعه آماری این مطالعه را کارشناسان و متخصصان حوزه آب در سطح استان همدان به تعداد ۱۳۰ نفر تشکیل می­دادند که در مرحله کیفی تعداد ۳۵ نمونه به شیوه هدفمند و در مرحله کمی تعداد ۹۷ نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان به شیوه تصادفی انتخاب شدند. برای بررسی و تحلیل روابط بین متغیرهای پیش­بین (محرک-فشار-وضعیت-اثر-پاسخ) و ملاک (مدیریت پایدار آب کشاورزی) از مدل­یابی معادلات ساختاری بر اساس الگوریتم PLS بهره گرفته شد. بررسی سطح پایداری مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی استان همدان نشان داد که اکثریت پاسخگویان، مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی استان را ناپایدار توصیف کرده­اند. نتایج نشان داد که ۳۶ درصد از واریانس مدیریت پایدار آب کشاورزی توسط عوامل مورد بررسی (محرک-فشار-وضعیت-اثر-پاسخ) تبیین می­شود که از بین این عوامل، مولفه­ی «پاسخ» با ضریب تاثیر ۲۹۹/۰ بیشترین نقش و اهمیت را داشت. بنابراین، بکارگیری اقدامات و پاسخ­های زیر جهت نیل به پایداری در مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی توصیه می­شوند: اصلاح الگوی کشت، تعادل­بخشی و احیای سفره­های آب زیرزمینی، کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، کاهش دوره حضور گیاه در مزرعه، توسعه کشت­های گلخانه­ای، خاک­ورزی حفاظتی، آموزش­های کاربردی و مستمر.

کلیدواژه ها

استان همدان, روش آمیخته, رویکرد DPSIR, مدیریت پایدار آب کشاورزی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.