غلامرضا گوهری - گروه علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران.
محمدکاظم بهرامی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران.

یافتن روش­های افزایش تحمل گیاهان به تنش­های محیطی می­تواند گامی موثر در جهت نیل به تولید پایدار در بخش کشاورزی باشد. به منظور بررسی اثرات متقابل تنش شوری و محلول­پاشی محرک زیستی کیتوزان در شرایط کشت گیاه دارویی بادرشبی (Dracocephalium moldavica L.) آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه سطح شوری صفر، ۲۵ و ۵۰ میلی­مولارکلریدسدیم و چهار سطح محلول­پاشی محرک زیستی کیتوزان  صفر، ۲۵/۰، ۵/۰ و ۱ درصد وزنی- حجمی و با سه تکرار در دانشگاه مراغه به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که اعمال تنش شوری باعث کاهش معنی­دار در تمامی صفات مورد اندازه­گیری گردید. محلول­پاشی کیتوزان باعث بالا رفتن میزان شاخص­های رشدی همچون ارتفاع بوته، وزن تر و خشک برگ، وزن تر و خشک اندام هوایی و طول گل آذین، رنگیزه­های فتوسنتزی و فلورسنس کلروفیل گردید، اما اختلاف معنی­داری بین دو تیمار ۵/۰ و ۱ درصد کیتوزان مشاهده نگردید. بطورکلی در این آزمایش تنش شوری باعث کاهش میزان کلروفیلa، کلروفیلb، کارتنوئید و شاخص­های فلورسنس کلروفیل گردید، ولی کاربرد کیتوزان باعث افزایش معنی­دار این صفات گردید. همچنین محلول­پاشی کیتوزان باعث افزایش میزان درصد اسانس در همه گیاهان گردید ولی این افزایش در گیاهان تحت تنش بیشتر از گیاهان فاقد شوری بود. کاربرد کیتوزان به عنوان یک محرک زیستی باعث  ایجاد تحمل گیاه به شرایط شوری و بهبود کشت پایدار گیاه بادرشبی گردید.

اسانس, تنش­های زیستی, تولید پایدار, عملکرد, گیاه دارویی