پهنه بندی اراضی مستعد کشاورزی با استفاده از ترکیب روش تحلیل سلسه مراتبی در مناطق شمالی شهرستان خلخال ( مطالعه موردی: حوضه آبخیز میکائیل آباد)

بهره­برداری مستمر از منابع طبیعی تجدیدشونده، متضمن شناسایی توان اکولوژیک سرزمین در هر محیطی است و این شناسایی با به کارگیری بهینه و برنامه ریزی شده امکان بهره­برداری صحیح از منابع را فراهم و از تخریب محیط جلوگیری می کند. این تحقیق با هدف شناسایی مناطق مستعد کشاورزی حوضه میکائیل آباد شهرستان خلخال در استان اردبیل با روش تحلیل سلسله مراتبی- فازی انجام شد. ارزیابی توان منطقه با استفاده از ۱۳ معیار بارش، تراکم پوشش، میزان تولیدگیاهی، شیب، عمق خاک، بافت خاک، کاربری فعلی زمین، نفوذپذیری خاک، تیپ پوشش، گروه هیدرولوژیک خاک، زمین شناسی، فاصله از منابع آب سطحی و فرسایش خاک و با استفاده از قابلیت­های نرم­افزار Arc GIS ۱۰ انجام شد. در ارزیابی چند معیاره برای تعیین وزن هر معیار از روش تحلیل سلسله مراتبی و از توابع فازی سازی استفاده شد و در محیط نرم افزار Arc GIS۱۰  با استفاده از عملگر ترکیب خطی وزنی کلیه­ی لایه­های اطلاعاتی با همدیگر تلفیق شدند و نقشه­ی رستری توان کشاورزی تهیه شد. بعد از تهیه نقشه پتانسیل نهایی با روش شکست طبیعی در چهار کلاس طبقه بندی شد. کلاس­های یک تا دو به فعالیت کشاورزی (حدود ۶۵%  منطقه) و کلاس طبقه سه و چهار (۳۵% منطقه) به فعالیت غیر کشاورزی تقسیم بندی شد. نتایج انطباق کاربری فعلی اراضی با نقشه پتانسیل نیز نشان داد که در۸/۶۱ درصد از منطقه کاربری فعلی اراضی با نقشه پتانسیل انطباق دارد. پیشنهاد می گردد که  در اختصاص کاربری ها و فعالیت های کشاورزی به نقشه طبقات پتانسیل که بر اساس ارزیابی توان اکولوژیکی منطقه مورد مطالعه می باشد توجه گردد.  در این راستا بهتر است که در مناطق با توان طبقه یک فعالیت کشاورزی به صورت زراعت آبی و باغداری و در مناطق با توان طبقه دو زراعت دیم انجام گیرد و در مناطق طبقه سه و چهار هیچ گونه فعالیت کشاورزی صورت نگیرد.

کلیدواژه ها:

پهنه بندی ، قابلیت اراضی ، روش ترکیب خطی وزن دار ، سامانه اطلاعات جغرافیایی ، AHP FUZZY