عسکر قنبری عدیوی - دانشجوی دکتری زراعت دانشگاه شهرکرد
سینا فلاح - گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
مجتبی کریمی - گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
زهرا لری گوئینی - دانشیار پژوهشکده علوم پایه سلامت، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، شهرکرد، ایران

چکیده اهداف: این تحقیق به منظور ارزیابی اثر کودهای دامی بر رشد و نمو اندام گیاه مریم گلی برای حصول عملکرد مطلوب اسانس انجام گردید. مواد و روش ها: آزمایش به صورت طرح اسپیلت پلات در زمان و در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کود مرغی (کم، متوسط و زیاد به ترتیب ۲۲۲۲، ۳۱۷۴ و ۵۵۵۵ کیلوگرم در هکتار)، سطوح کود گوسفندی (کم، متوسط و زیاد به ترتیب ۳۷۸۸، ۵۴۱۱ و ۹۴۷۰ کیلوگرم در هکتار)، سطوح کود گاوی (کم، متوسط و زیاد به ترتیب ۴۳۱۰، ۶۱۵۷ و ۱۰۷۷۵ کیلوگرم در هکتار)، کود شیمیایی و شاهد (بدون کود) بودند که در دو چین مورد مقایسه قرار گرفتند. صفات اندازه گیری شده شامل رنگیزه های فتوسنتزی، شاخص سطح برگ، وزن خشک اندام هوایی، درصد و عملکرد اسانس بودند. یافته ها: اثرات اصلی کود و چین برداری بر همه صفات (به جز کارتنوئیدها و درصد اسانس) معنی‎دار شد. اثرات متقابل کود در چین برای کلروفیل‎ها، وزن خشک اندام هوایی و عملکرد اسانس معنی‎دار بود. در چین اول، بیشترین میزان کلروفیل‎ها در کرت‎های دریافت‎کننده سطح زیاد کود مرغی مشاهده شد. در چین دوم، کرتهای دریافت کننده سطح زیاد کود مرغی دارای بیشترین میزان وزن خشک اندام هوایی بودند (۲۹۵۳ کیلوگرم در هکتار) و این تیمار بدون اختلاف معنی‎دار با تیمار کود شیمیایی دارای بیشترین عملکرد اسانس بود. نتیجه‎گیری: کاربرد سطح زیاد کود مرغی می‎تواند عملکرد ماده خشک و تولید اسانس را معادل تیمار کود شیمیایی تولید نماید. بنابراین با توجه به زراعی مطلوب کود مرغی و اثرات باقیمانده آن در اگرواکوسیستم برای تولید گیاه دارویی مریم‎گلی توصیه می‎شود.

مریم گلی , کود دامی , کارایی زراعی , رنگدانه ‎فتوسنتزی , اسانس