اخلاص امینی - دانشجوی دکتری زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
علیرضا تاب - گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
امانول رادیستی - استادیار گروه علوم شیمیایی و دارویی، دانشگاه فرارا، فرارا، ایتالیا

اهداف: مشکلات زیست محیطی ناشی از کاربرد بی رویه علفکش ها و مقاومت علف های هرز به آن ها، لزوم توسعه راهکارهای زراعی به عنوان یک روش ایمن تر و کم هزینه تر برای مدیریت علف های هرز را از الویت های کشاورزی پایدار قرار داده است. این مطالعه به منظور بررسی اثر کشت مخلوط گندم با شبدر ایرانی و ماشک گل خوشه ای بر جمعیت و تنوع علف های هرز تحت سامانه های مختلف خاک ورزی انجام گرفت.مواد و روش ها: آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ایلام طی دو سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ و ۹۹-۱۳۹۸ انجام گرفت. خاک ورزی به عنوان عامل اصلی در سه سطح (خاک ورزی متداول، خاک ورزی حداقل و بی خاک ورزی) و الگوهای مختلف کشت شامل کشت خالص گندم، کشت خالص شبدر، کشت خالص ماشک، کشت مخلوط افزایشی ۱۰۰ درصد گندم+ ۵۰ درصد شبدر، کشت مخلوط افزایشی ۱۰۰ درصد گندم+ ۵۰ درصد ماشک و شاهد (بدون کشت) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج: کاهش تراکم بوته علف های هرز در الگوی کاشت گندم+ ماشک و گندم+ شبدر تحت بی خاک ورزی نسبت به تیمار شاهد به ترتیب ۷۲/۸۰ و ۹۹/۶۵ درصد و در خاک ورزی حداقل ۶۰/۹۱ و ۷۱/۷۷ درصد و در خاک ورزی متداول ۰۴/۸۰ و ۸۳/۷۰ درصد بود. کمترین شاخص تنوع شانون-وینر، شاخص تنوع بریلویین، شاخص یکنواختی و غنای گونه ای مارگالف و بیشترین شاخص غالبیت سیمپسون در سامانه بی خاک ورزی مشاهده شد. نتیجه گیری: کشت مخلوط ماشک با گندم در سامانه های خاک ورزی حفاظتی و متداول توانست علف های هرز را تا سطح مناسبی کاهش دهد و این راهکار می تواند به عنوان روشی موثر در راستای کشاورزی پایدار مورد استفاده قرار گیرد.

الگوی کشت, خاک ورزی حفاظتی, شاخص تنوع, شبدر, ماشک