بررسی توسعه کارست در استان کردستان؛ مکانیسم تشکیل ژئومورفولوژی غارها و هیدروژئولوژی چشمه های کارستی

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: مجله هیدروژیومورفولوژی، دوره: 6، شماره: 20
  • کد COI اختصاصی: JR_HYD-6-20_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 219
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عبدالرضا واعظی هیر

هیات علمی گروه علوم زمین، دانشکده علوم طبیعی

ناصر جبرائیلی اندریان

دانشجوی کارشناس ارشد، زمین شناسی، علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

شعیب بختیاری

دانشجوی کارشناس ارشد، زمین شناسی، علوم طبیعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

تکتونیزه شدن استان کردستان و گسترش سنگ های کربناته انحلال پذیر، باعث توسعه­ی کارست شده است. تعیین واحد کارستی و غیرکارستی و انتقال موقعیت چشمه­ها و غارها روی نقشه نشان داد که تمام غارهای منطقه بر روی واحدهای کارستی قرار گرفته اند. مقایسه­ی دیاگرام گلسرخی امتداد گسل های اطراف چند غار با امتداد راهروهای این غارها تاثیر آب یا ساختار در کنترل الگوی توسعه­ی غارها مشخص گردید. با اینکه ۲۹ درصد از سازندهای استان را واحدهای کارستی تشکیل می دهد، به علت تراکم و دبی بالای چشمه های کارستی، ۵/۶۹ درصد آبدهی کل چشمه های استان از واحدهای کارستی می باشد. از نظر کاربری حدود ۷۹ درصد آب مورد نیاز کشاورزی و ۴ درصد آب شرب استان کردستان از چشمه­های کارستی تامین می­شود. کمترین هدایت الکتریکی مربوط به چشمه­های سازند سخت و واحدهای کارستی بوده و بیشترین و کمترین دبی ویژه به ترتیب مربوط به سنگ­های کربناته و سنگ­های بلورین می­باشد. با توجه به شرایط زمین­شناسی و تکتونیکی منطقه حدود ۹۰ درصد چشمه­ها تحت تاثیر درز و شکستگی­های تکتونیکی تشکیل شده­اند. سیستم توسعه­ی کارست در بخش های جنوبی استان عمدتا کانالی و در بقیه­ی قسمت های منطقه افشان است.

کلیدواژه ها

کارست, چشمه های کارستی, سیستم افشان و کانالی, کردستان

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.