سید محمد موسوی - دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران
محمد جعفر جوادی ارجمند - عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران

یکی از مهم ترین نظریه های روابط بین الملل سازه انگاری است که هم به عواملی فکری و فرهنگی، و هم به عوامل مادی در تجزیه و تحلیل مناسبات بین المللی و سیاست خارجی کشورها توجه دارد. اما آیا سازه انگاری تنها یک نظریه است یا می توان روش پژوهش نیز از آن استخراج کرد؟ برخی از سازه انگاران اعتقاد دارند که این نظریه داعیه‎های روشی نیز دارد و می‎توان در قالب روش های مختلف به پژوهش سازه انگارانه پرداخت. در این میان، سازوکارها و مکانیسم‎های علی از جمله ابزارها یا روش های پژوهش در قالب سازه انگاری است. برخی سازه انگاران مسئله علیت و تبیین علی را می پذیرند، اما تحلیلی مکانیکی و پوزیتیویستی از آن ارائه نمی دهند، بلکه آن را با هستی‎شناسی و معرفت‎شناسی سازه‎انگارانه ترکیب کرده اند و به مفهومی از علیت توجه دارند که نقش مولفه‎های انگاره‎ای و مشاهده‎ناپذیر را نیز در نظر می گیرد؛ بدین ترتیب سازه انگاری به تبیین علی اعتقاد دارد، اما علت را تنها مسائل مادی (مانند زور، قدرت، جنگ و...) نمی داند، بلکه مولفه های فکری، فرهنگی و انگاره‎ای (همچون سنت، دین، جامعه و...) را نیز علت دانسته، آنها را در تبیین علی دخیل می داند.

مکانیسم علی, علیت, روابط بین الملل, سازه انگاری, روش