علی محمد مصدق راد - PhD. Associate Professor, Department of Health Management and Economics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
محمود زمندی - PhD. Student, Department of Health Management and Economics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
ابراهیم جعفری پویان - PhD. Associate Professor, Department of Health Management and Economics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

زمینه و هدف: ارزشیابی اقتصادی مداخلات بهداشتی با مقایسه هزینه­ها و منافع مداخلات بهداشتی منجر به تخصیص بهینه منابع و افزایش کارایی تخصیصی نظام سلامت و با بهبود عدالت و افزایش دسترسی به خدمات سلامت، منجر به افزایش  اثربخشی نظام سلامت می شود. هدف این پژوهش ارزشیابی انتقادی مطالعات منتشر شده تحلیل هزینه –اثربخشی مداخلات بهداشتی در جهان است. روش­کار: این پژوهش با روش مرور انتقادی انجام شد. کلیه مقالات مرتبط با تحلیل هزینه- اثربخشی مداخلات بهداشتی منتشر شده از سال ۱۹۷۵تا ۲۰۱۸ میلادی در هفت پایگاه الکترونیکیCochrane Database of Systematic Review، Web of science، Scopus، PubMed، Science Direct، Springer Link  و SID و موتور جستجویGoogle scholar  با استفاده از کلید واژه­های مناسب جمع آوری و ارزشیابی کیفیتی شدند. تعداد ۱۷۳ مطالعه تحلیل هزینه-اثربخشی مداخلات بهداشتی شرایط ورود به این پژوهش را داشتند. نتایج: مطالعات هزینه-اثربخشی مداخلات بهداشتی در شش گروه مداخلات واکسیناسیون، آموزش، تغذیه ، پیشگیری از بیماری های مقاربتی، پیشگیری از بیمارهای زنان و زایمان و کنترل بیماری های دارای ناقل انجام و منجر به شناسایی مداخلات بهداشتی هزینه-اثربخش شدند. با وجود این، مطالعات تحلیل هزینه-اثربخشی به ویژه در کشورهای در حال توسعه با محدودیت های پژوهشی متعددی مواجه هستند. پژوهشگران مطالعات ارزشیابی اقتصادی باید دقت بیشتری به ویژه در انتخاب درست دیدگاه و افق زمانی ارزشیابی اقتصادی، روش پژوهش، حجم نمونه، نحوه محاسبه هزینه ها و نتایج مداخله بهداشتی، ابزار مورد استفاده برای سنجش اثربخشی، روش و ساختار مدل مورد استفاد برای تحلیل هزینه-اثربخشی و تحلیل حساسیت و اعتبار یافته های مطالعه به عمل آورند. نتیجه­گیری: مطالعات هزینه-اثربخشی و هزینه- مطلوبیت مداخلات بهداشتی به ویژه مداخلات واکسیناسیون بیماری ها در دو دهه گذشته افزایش چشمگیری داشتند. دستورالعمل ها و راهنماهای ارزشیابی اقتصادی باید بازنگری شوند و آموزش های لازم در اختیار پژوهشگران قرار گیرد تا کیفیت این مطالعات افزایش یابد.

Health Interventions, Economic Evaluation, Cost-Effectiveness Analysis, Cost Utility Analysis, Critical Review, مداخلات بهداشتی, ارزشیابی اقتصادی, تحلیل هزینه- اثربخشی, تحلیل هزینه- مطلوبیت, مرور انتقادی